Het roer is om. Washington, Berlijn en Parijs sturen gepantserde infanteriegevechtsvoertuigen naar Oekraïne in de strijd tegen de Russen. Met de nieuwe wapenleveranties neemt het Westen een lastige hobbel in de bijna elf maanden oude oorlog in Oekraïne.

Frankrijk maakte woensdag als eerste bekend zwaar gevechtsmaterieel te leveren. Nadat donderdag duidelijk werd dat de VS ook van zins waren pantservoertuigen te leveren, kon Duitsland niet achterblijven.

De Amerikaanse president Joe Biden kondigde een nieuw militair steunpakket van 3 miljard dollar (2,8 miljard euro) aan. Kiev krijgt daarbij Bradley-infanteriegevechtsvoertuigen, munitie en raketten. De VS en Duitsland sturen verder een tweede Patriot-luchtafweersysteem.

Rusland spreekt over „een gevaarlijke koers” van de VS om Bradleys te verschepen naar Oekraïne. Volgens de Russische ambassadeur Anatoly Antonov in Washington is niet langer sprake van defensieve wapenoverdrachten.

Langdurige oorlog

De wapenleveranties van de VS, Duitsland en Frankrijk zijn een aanwijzing dat het Westen rekening houdt met een langdurige oorlog in Oekraïne. Alles wijst erop dat Moskou zich voorbereidt op een langdurig conflict. Opgeven is voor de Russische president Vladimir Poetin geen optie; ook niet na nederlagen bij Charkiv en Cherson.

Moskou is daarom bezig met een nieuwe mobilisatie. In oktober riep Rusland al 300.00 burgers onder de wapenen, op dit moment zouden zo’n 500.000 manschappen een militaire training krijgen om de Russische verliezen in Oekraïne op te vangen.

Het Westen was maandenlang beducht voor het leveren van zwaar gevechtsmaterieel aan Oekraïne, ook al vonden Himars- en M270- raketartillerie en verschillende luchtafweersystemen hun weg naar het oorlogsgebied.

Oekraïne en Rusland bereiden zich nu voor op een cruciale fase in de oorlog. Beide landen lijken zich op te maken voor een groot voorjaarsoffensief, mogelijk eind februari. De VS, Duitsland en Frankrijk steunen Kiev daarbij met verschillende soorten pantservoertuigen. De ontwerpen uit de jaren 70 en 80 zijn niet de meest moderne, maar dankzij verschillende updates zijn het krachtige wapensystemen.

Washington doneert vijftig Bradley Fighting Vehicle M2A2’s om Oekraïense militairen betere bescherming en meer vuurkracht te geven. Deze rupsvoertuigen doen dienst als taxi om zes tot zeven militairen onder pantser aan de frontlinie af te zetten. De TOW-raketwerper kan de meeste tanks op een afstand van 4000 meter doorboren. De Amerikanen zetten het gevechtsvoertuig in tijdens de eerste Golfoorlog in 1990 en de Irakoorlog in 2003. Met 6000 verkochte exemplaren is de Bradley een van de best verkochte gevechtsvoertuigen ter wereld.

Frankrijk levert AMX-10RC-gevechtsvoertuigen aan Oekraïne. Het wielvoertuig is sneller en mobieler dan een Bradley, terwijl het rijbereik groter is. De wielen zijn minder geschikt voor het moerassige terrein in Oekraïne dan de rupsbanden van de Bradley.

De AMX-10 beschikt over een 105 mm-semi-automatisch kanon. Lange tijd gold het voertuig als een tank-killer, maar tegen de moderne bepantsering is de AMX-10 nauwelijks opgewassen. Frankrijk zet het pantservoertuig vooral in voor verkenningen. De Jaguartanks nemen de rol van AMX-10 over, waardoor deze beschikbaar komen voor Oekraïne. De Fransen sturen mogelijk dertig stuks.

U-bocht

Duitsland maakt een scherpe U-bocht met de levering van veertig Marder-pantserinfanterievoertuigen. Bondskanselier Olaf Scholz weigerde tot voor kort de gevechtsvoertuigen ter beschikking te stellen omdat dit de NAVO de oorlog in zou kunnen trekken. Scholz wees er verder op dat geen enkel Europees land dergelijk materieel leverde. Met de donaties van Biden en Macron staat Scholz niet alleen. „Wordt Scholz toch nog een panzer-kanzler”, vroeg het Duitse dagblad Bild zich cynisch af.

De Marder, die in 1971 in dienst is getreden, is een oud maar beproefd Duits militair voertuig, door de Bundeswehr onder andere ingezet in Afghanistan en Kosovo. Het rupsvoertuig voor het vervoer van zes tot zeven militairen beschikt over een 20 mm automatisch kanon en een geleid raketsysteem voor grond- en luchtdoelen.

Frankrijk bestempelde de AMX-10 bij de bekendmaking van de levering aan Oekraïne als een „lichte tank”. De gepantserde Amerikaanse, Duitse en Franse infanterievoertuigen zijn echter geen tanks. Daarvoor zijn de bepantsering en de kanonnen te licht, terwijl de AMX-10 ook nog eens rupsbanden mist.

Oekraïne krijgt hiermee nog altijd niet de felbegeerde Duitse Leopard 2- en Amerikaanse M1 Abramtanks. De Oekraïense president Volodimir Zelenski smeekt al maanden om pantservoertuigen én zware gevechtstanks. De VS en Duitsland weigeren vooralsnog.

Niet uitgesloten is dat de donatie van de pantservoertuigen aan Oekraïne de weg vrijmaakt voor een levering van moderne gevechtstanks. Polen is bereid, samen met andere Europese landen, zo’n tien Leopard 2’s af te staan aan Oekraïne. Finland wil ook Leopards leveren; tanks die ooit zijn gekocht in Nederland. Duitsland moet hiervoor als fabrikant een exportvergunning geven.

Het Verenigd Koninkrijk overweegt om zware Challenger 2-gevechtstanks te verschepen naar Oekraïne, meldden Britse media. Een besluit is niet genomen, maar besprekingen vinden „al enkele weken” plaats. Oekraïense functionarissen verwachten eind volgende week een aankondiging tijdens een bijeenkomt van defensieministers op de vliegbasis Ramstein in Duitsland.

Een deal met Challenger 2 zou de eerste keer zijn dat een westers land zware gevechtstanks levert. Eind vorig jaar waren er ook al geruchten dat Londen een stuk of tien zware tanks zou willen sturen, om het taboe op dit wapensysteem te doorbreken en in de hoop andere landen over de streep te trekken.

Berlijn verklaarde maandag echter geen plannen te hebben voor het sturen van Leopards. Minister Robert Habeck (Economische Zaken) sloot afgelopen weekend de levering van Leopards in de toekomst niet uit.