Wat gebeurde er woensdag in Duitsland precies?

Meer dan 3000 politieagenten vielen woensdagochtend in Duitsland op 150 adressen binnen. Het ging om een actie tegen Reichsbürger. Duitse media spreken over de grootste antiterreuroperatie in de geschiedenis van de Bondsrepubliek. Het optreden was gericht op 54 verdachten. Zij planden sinds vorig jaar een gewapende overval op de Rijksdag, het Duitse parlementsgebouw. Van hen zijn er 25 opgepakt. De politie verwacht dat het aantal arrestaties nog zal oplopen.

Wie zijn deze Reichsbürger?

Bij de Reichsbürger gaat het om groepen of individuele personen die om heel uiteenlopende redenen het bestaan van de Bondsrepubliek en haar rechtssysteem niet erkennen. In totaal zouden er 21.000 Reichsbürger zijn in Duitsland. Zij zijn van mening dat de Bondsrepubliek door de geallieerden is gevormd en dat de Duitse regering niets in te brengen heeft. De huidige Duitse grenzen erkennen zij niet. Zij zouden terug willen naar het Duitse Keizerrijk en zijn grenzen. Omdat de Bondsrepubliek voor hen niet bestaat, betalen zij geen belasting. Bovendien hebben zij hun eigen Rijkspaspoort en Rijksrijbewijs.

Hoe ziet het gedachtegoed van de Reichsbürger eruit?

Reichsbürger koesteren rechts-extremistische ideeën en zijn ronduit antisemitisch. De Joodse bankiersfamilie Rothschild is in hun ogen verantwoordelijk voor de financiering van oorlogen en revoluties om monarchieën aan de kant te schuiven.

Het Bundesamt für Verfassungsschutz, in Nederland de AIVD, zegt dat de Reichsbürger ideologisch veel gemeen hebben met rechts-extremisten. Een scherpe scheidslijn tussen beide groepen valt niet te trekken. Omdat de twee groeperingen de grondwet niet erkennen en nationaalsocialistische ideeën aanhangen, worden ze als staatsgevaarlijk beschouwd.

Hoe gevaarlijk zijn de Reichsbürger?

Volgens de Verfassungsschutz behoorlijk gevaarlijk. Van de 21.000 Reichsbürger zouden circa 2100 bereid zijn geweld te gebruiken. Zo zijn onder de gearresteerden oud-militairen van de Bundeswehr en de NVA, het vroegere leger van de DDR. Een aantal Reichsbürger rechtvaardigt het doden van politici als zogenaamde plicht tot verzet.

Had een coup kans van slagen?

Terrorismedeskundige Beatrice de Graaf zei donderdag in de Volkskrant dat „een coup in werkelijkheid nooit kans van slagen had”. Zij attendeert er evenwel op dat Duitsland een groot probleem heeft met rechts-extremisme in het overheidsapparaat. Jarenlang werkten de deelstaten en de landelijke overheid „bewust en onbewust” langs elkaar heen. De Graaf: „De operatie van woensdag laat zien dat de regering de aanpak eindelijk op de rit begint te krijgen. Dat blijkt, gezien de ernst van de samenzwering, ook hard nodig.”

Prins Heinrich XIII Reuss zou de leider van de Reichsbürger zijn. Wie is hij?

Omdat de Duitse adel officieel is afgeschaft is hij geen prins, ook al noemt hij zichzelf zo. De 71-jarige Heinrich XIII is een afstammeling van een vorstenfamilie uit de Duitse deelstaat Thüringen. Hij laat zich erop voorstaan dat hij van adel is. Zo rijdt hij in een Audi met kenteken: LBS-PR-13. LBS staat voor Bad Lobenstein, de plaats waar hij vandaan komt. PR-13 wijst op prins Reuss de dertiende.

Heinrich is overigens een achterneef van prinses Beatrix. Vanwege zijn nazi-ideeën wil het Oranjehuis niets met hem te maken hebben.

Volgens zijn familie was Heinrich tot een aantal jaren geleden een overtuigd democraat en zeker geen monarchist. Gezegd moet worden dat hij zich toen al graag liet voorstaan op zijn adellijke afkomst, maar hij had altijd respect voor de huidige staatsvorm. Waarschijnlijk kwam Heinrich tot andere gedachten na de eenwording van Duitsland in 1990. Via miljoenen verslindende processen probeerde hij na de Tweede Wereldoorlog geconfisqueerde landgoederen en kastelen terug te krijgen. Tevergeefs.

Een lid van de familie zegt dat Heinrich XIII „als verbitterde oude man de verkeerde conclusie uit deze persoonlijke nederlagen heeft getrokken. Hij is Reichsbürger geworden omdat hij de strijd van zijn leven heeft verloren”.