De normen voor de ‘maximaal aanvaardbare wachttijd’ worden in de zwaardere categorieën vaak niet gehaald. Mensen met persoonlijkheidsstoornissen moeten gemiddeld 28 weken wachten voordat de behandeling begint. Dat was ruim een jaar eerder 24 weken. Wie een dwangstoornis heeft, staat volgens de laatste cijfers 25 weken op een wachtlijst. Dat is vijf weken langer dan eind 2023. In Utrecht en Amsterdam worden de meeste mensen doorverwezen naar de ggz. In absolute zin staan daar dan ook de meeste mensen op een wachtlijst.

De NZa plaatst wel kanttekeningen bij de cijfers, die de situatie van oktober weergeven. Ondanks verbeteringen in het aanleveren van data, heeft de autoriteit geen volledig beeld. Het aantal wachtplekken wordt bijvoorbeeld alleen aangeleverd door organisaties met meer dan tien zorgverleners. Veranderingen in de aanlevering van cijfers kunnen ook enige invloed hebben. Toch concludeert ook de NZa zelf dat de sector onder toenemende druk staat.

De vraag naar psychische zorg is de afgelopen jaren sterk gestegen. „Op dit moment werken meer mensen in de ggz dan ooit en geven we meer geld uit aan de ggz dan ooit”, stelt staatssecretaris Vincent Karremans (Jeugd, Preventie en Sport) vast. De vraag naar hulp groeit echter sneller dan het personeelsbestand in de sector. Brancheorganisatie De Nederlandse ggz becijfert dat sinds 2023 al ruim 45.000 mensen per jaar extra worden behandeld. De organisatie maakt zich „grote zorgen” over de wachttijden en wil die verkorten door meer flexibiliteit en preventie.

Karremans (VVD) wil samen met de sector „kritischer kijken of mensen daadwerkelijk in de ggz geholpen moeten worden, of dat ondersteuning door gemeenten of hun eigen omgeving handiger is”.

Een andere oplossing die wordt uitgetest, is een verkennend gesprek voeren om te bepalen hoe iemand het beste kan worden geholpen. Als iemand bijvoorbeeld door schulden veel stress heeft, kan schuldhulpverlening een betere oplossing zijn dan de psycholoog.