„Vrede, voorspoed, gelijkheid en een nieuwe democratie”, beloofde Maduro bij zijn inauguratie, die door de oppositie tot een staatsgreep werd verklaard. De beëdiging op 10 januari volgde op maanden van oplopende spanning na de omstreden verkiezingen van 28 juli. Toen riep Maduro zichzelf tot winnaar uit zonder daarvoor bewijs te presenteren. De oppositie kwam daar wel mee, en liet met 80 procent van de stembewijzen zien dat oppositiekandidaat Edmundo González met een ruime meerderheid van de stemmen Maduro had verslagen.

Maduro ontkende die uitslag en schroefde sindsdien de repressie tegen de oppositie fors op. González vluchtte naar Spanje, terwijl oppositieleider María Corina Machado zich maandenlang schuilhield. Maar de oppositie gaf zich niet gewonnen: tot een dag voor de beëdiging bleef González volhouden dat hij op 10 januari de macht zou overnemen in Venezuela. Die belofte kon hij niet waarmaken: niet alleen zou hij in dat geval direct worden opgepakt, ook sloot het regime alle landgrenzen en het luchtruim op de dag van de beëdiging, naar verluidt wegens een „internationaal complot” tegen „de vrede van de Venezolanen”.

Op het eerste gezicht lijkt daarmee alles bij het oude te blijven. Het chavismo houdt de macht, en de oppositie rest weinig anders dan een vlucht in de verborgenheid, zonder een democratische politieke overgang te kunnen bewerkstelligen. Hoewel Maduro nauwelijks meer aanhangers heeft onder het volk, behoudt hij vooralsnog de steun van het Venezolaanse leger.

Isolement

Toch is het politieke verlies voor Maduro groot: voor het eerst sinds het chavismo aan de macht kwam in 1999 won de oppositie met twee keer zo veel stemmen – een uitslag die het chavismo niet kan weerleggen. Door vast te houden aan de macht bracht hij zichzelf in een nog dieper internationaal isolement. Veelzeggend was de inauguratie waarbij de presidenten van bijna het hele continent schitterden door afwezigheid, terwijl alleen autoritaire collega’s Daniel Ortega uit Nicaragua en de Cubaanse president Miguel Díaz-Canel hun opwachting maakten.

„We gaan door tot Maduro weet dat het voorbij is” - María Corina Machado, oppositieleider in Venezuela

Daarbij is de oppositie niet van plan het verzet op te geven. Machado verscheen afgelopen donderdag in de straten van Caracas om de protesten waartoe ze had opgeroepen bij te wonen, en González voerde vanuit het buitenland de druk op met bezoeken aan regeringsleiders in de regio, onder wie de Amerikaanse president Joe Biden. Hij belooft nog steeds om terug te keren en zich tot president te laten beëdigen, wanneer het moment daarvoor „geschikt” is. „Vanaf vandaag zal de druk alleen maar groter worden”, zei Machado in een toespraak afgelopen vrijdag. „We gaan door tot Maduro weet dat het voorbij is.”

De verkiezingsuitslag wordt door een groot deel van de internationale gemeenschap, waaronder de Europese Unie en de Verenigde Staten, als illegitiem beschouwd. De VS reageerden op de inauguratie met het verhogen van de beloning voor „informatie die kan leiden tot de arrestatie en veroordeling” van Maduro naar 25 miljoen dollar. Ook verlengde Biden de „tijdelijke bescherming” van 600.000 Venezolaanse vluchtelingen met achttien maanden, vanwege de „buitengewone en tijdelijke omstandigheden” die verhinderen dat Venezolanen „veilig kunnen terugkeren”.

Daarbij kondigde de EU sancties aan tegen vijftien invloedrijke Venezolanen vanwege het „ondermijnen van de democratie, mensenrechten en de rechtsstaat”, verklaarde een woordvoerder in een persbericht. Ook de VS breidden de sanctielijst uit met acht personen, onder wie ministers en de directeur van het staatsoliebedrijf.