In die zin is er sprake van een heuse tweedeling met aan de ene kant mensen die helemaal niet op vakantie gaan of kiezen voor een bestemming in eigen land en aan de andere kant een groeiende groep reizigers voor wie afstand een relatief begrip is en reizen per vliegtuig een vanzelfsprekendheid. Iets ruimer genomen kun je stellen dat er mensen zijn die Europa nooit hebben verlaten en mensen die zichzelf als doel hebben gesteld om elk werelddeel te hebben bereisd. Zelf behoor ik nadrukkelijk tot die eerste categorie. Om die reden bezie ik de omstreden uitbreidingsplannen van Lelystad Airport vanuit het besef dat mijn echtgenote voor het laatst in een vliegtuig heeft gezeten in 1990. Dat impliceert geen waardeoordeel, maar betekent wel dat de constante groei van het aantal vliegbewegingen het resultaat is van een optelsom van persoonlijke keuzes.

Het is belangrijk om dat te benadrukken, niet alleen vanwege de overlast voor omwonenden maar vooral omdat deze vorm van transport een belangrijke rol speelt als het gaat om de totale CO2-uitstoot. Er is uitgerekend dat het wereldomspannende vliegverkeer meer CO2 uitstoot dan de 129 minst vervuilende landen bij elkaar opgeteld. Dat wordt alleen maar meer nu vliegvakanties steeds meer de norm zijn en er wordt gestunt met tarieven.

Met name dat laatste feit zorgt voor uitwassen. Niet zelden is het goedkoper vanuit Amsterdam naar Parijs te vliegen dan de trein te pakken naar Maastricht. Toen mijn vrouw in 1990 op en neer naar Sicilië vloog omdat ik daar enkele weken voor mijn werk was, betaalde ze voor haar retourticket meer dan 800 gulden. Internet had zijn intrede nog niet gedaan en de eerste budgetvliegmaatschappij zou pas vijf jaar later worden opgericht.

Nu kijkt niemand er nog vreemd van op als mensen in plaats van een weekend weg in eigen land kiezen voor een paar dagen Barcelona. Laatst las ik zelfs in de krant dat een bekende Nederlandse schrijver samen met zijn vrouw het vliegtuig had gepakt om een operavoorstelling te bezoeken in Wenen. Waarschijnlijk hebben ze erg genoten van dit avondje uit, maar toch vraag je je af hoe dit te rijmen valt met alle rampverhalen over klimaatverandering.

Het sterkste staaltje is misschien wel dat van die persfotograaf die onlangs bij mij over de vloer kwam om een portret te schieten. Na afloop vertelde dat hij in Spanje een camper had geparkeerd in de nabijheid van een vliegveld. Zodra hij even wat ruimte had in zijn agenda, boekte hij een goedkope vlucht om een paar dagen door te brengen in de zon. Deze oplossing was voordeliger dan het huren van een vakantiehuis en veel sneller dan heen en weer rijden met zijn camper.

Zo zorgen de lage prijzen in de luchtvaart in combinatie met de hoge CO2-uitstoot voor een perverse prikkel die individuele burgers opzadelt met een gewetensprobleem en de samenleving als geheel noopt om een ondubbelzinnige keuze te maken tussen luxe en leefbaarheid. Dat maakt de vraag waarheen je deze zomer op vakantie gaat automatisch minder belangrijk dan de vraag hoe je daar op een verantwoorde wijze denkt te komen.

De auteur is schrijver en publicist. Reageren? hormann@refdag.nl