Alcoholische muziek. Het klinkt in soorten en maten. Op terrasjes blazen pilsliefhebbers allerlei klanken uit hun bierflesjes. In chiquere gelegenheden, waar men wijn schenkt, zou een ander concert gegeven kunnen worden. Het concert van het wijnglas.

Als je met een natte vinger over de rand van een wijnglas wrijft, heft deze een heus gezang aan. Waar komt dat geluid vandaan? Volgens de Wetenschapsquiz van 2004 van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) ligt het aan het fenomeen dat resonantie wordt genoemd.

Elk materiaal heeft een specifieke toonhoogte waarop het gaat trillen. Die toonhoogte heet de resonantiefrequentie. Door met de vinger over de rand te wrijven ontstaan trillingen die gelijk zijn aan de resonantiefrequentie van het glas. Het materiaal gaat daardoor meetrillen en geeft de bewuste toon.

Andersom kan het ook. Door geluid met de hoogte van de resonantiefrequentie te laten horen kan het glas ook gaan meetrillen. Zo wordt er zelfs wel beweert dat je een glas kapot kunt krijgen door te zingen. Met bepaalde luidssprekers lukt dit in ieder geval wel.

Een bizar staaltje van resonantie is misschien wel het einde van de Tacoma Narrows Bridge in de Verenigde Staten. De nieuwe hangbrug van 1,6 kilometer stortte al na vier maanden in. Op het moment van de bouw was het de op twee na langste brug ter wereld.

Al tijdens de bouw bewoog de brug door de wind. Reparaties waren niet afdoende. Op 7 november 1940 ging het helemaal mis. De brug begon door de wind te zwiepen. Heel gelijkmatig resoneerde de brug totdat de constructie het begaf.

Door het meetrillen (de resonantie) produceert een wijnglas dus geluid. Wat nu als je het wijnglas langzaam leegdrinkt? Verandert de toon dan? Ja, het geluid wordt hoger. Hoe minder water, sap of wijn in het glas, hoe hoger de toon klinkt.

De oorzaak is gelegen in het veranderen van de resonantiefrequentie. Minder vloeistof betekent minder absorptie van trillingen in het wijnglas. De vloeistof neemt minder energie op, wat een hogere resonantiefrequentie en dus een hogere toon geeft.

Tijd voor een test. Zet een serie wijnglazen klaar met verschillende vloeitstofpeilen. Wrijven maar. Het wijnglas in concert!