'Oh denneboom, oh denneboom, wat zijn uw takken wonderschoon.' Een verwijzing naar de naaldboom gaat in historisch perspectief niet op. De eerste kerstboom was geen spar of den, maar een eik. De Germanen gaven de loofboom, die in hun ogen heilig was, een belangrijke plek bij het midwinterfeest. Waarschijnlijk werd de boom verlicht door vuur.

Tijdens het midwinterfeest vierden de Germanen en omringende volken de ‘terugkomst’ van de zon, de zonnewende. Al snel werd de eik ingewisseld voor een spar. Een spar is altijd groen, het symbool van vruchtbaarheid. De boom kreeg een plaats op het erf of zelfs in huis.

Daarna bleef het lang stil rond de kerstboom. Pas rond de Reformatie dook het gebruik van de naaldboom weer op. Meerdere bronnen noemen Luther als pleitbezorger van de kerstboom. De Duitse kerkhervormer zou in 1521 verklaard hebben dat de kerstboom de christen herinnert aan de boom des levens in het paradijs. De ballen in de boom verwijzen naar de vruchten waarvan Adam en Eva aten. Mede door toedoen van Luther zou de kerstboom in de kerk beland zijn.

Later verhuisde de kerstboom van de kerk naar de gezinnen. Eerst waren het alleen nog de rijke huishoudens die zich een versierde en verlichte boom konden veroorloven. Maar in de loop van de negentiende eeuw kwamen ook de armen in aanraking met de kerstboom. Juist voor de lagere klassen moest hij zorgen voor gezelligheid en huiselijkheid.

Opvallend is de milde toon van protestanten. Terwijl juist deze groepering zo goed wist dat de kerstboom niets te maken heeft met de inhoud van Kerst. Reveilpredikant Heldring (1804-1876) bijvoorbeeld zag het dennen- groen vooral als 'onschuldig vermaak.'

Anno 2010 is de kerstboom niet meer weg te denken. Niet alleen christenen, maar ook moslims en fervente atheisten hebben een versierde boom in huis. Vaak ontbreekt een onderliggende motivatie of ideaal. Met christendom en Kerst heeft de kerstboom meestal weinig te maken. Doorgaans liggen huiselijkheid, gezelligheid of wat extra licht in de donkerste dagen van het jaar ten grondslag aan de aanschaf.

Eén ding is zeker, het aantal mensen dat een den binnenhaalt vanwege geloof in vruchtbaarheid of geluk is op de vingers van één hand te tellen.