World wide web korten we af tot www, maar in het Engels kun je dat eigenlijk geen afkorting noemen. "World wide web" is sneller uitgesproken dan "double-u double-u double-u". Waarom doen de Engelsen zo moeilijk?
In het Engeland van de vroege middeleeuwen werd het Romeinse alfabet gebruikt. In dat alfabet ontbreekt de letter W. Om het probleem op te lossen, schreven de middeleeuwers de W-klank als een dubbele U: UU.
Erg praktisch vonden de inwoners van het oude Engeland die dubbele U niet. In de achtste eeuw werd de double-u vervangen door een letter uit het runenschrift, het schrift van de Germaanse volken.
Deze Germaanse letter (de wynn) vind je niet op je toetsenbord. De wynn () lijkt sterk op onze letter P, een teken uit het Latijnse alfabet.
De eerste drukpersen konden het verschil tussen de wynn en de P nauwelijks weergeven. Daardoor werd het in Engeland toch weer gebruikelijk om de W-klank als UU te schrijven.
De Normandische verovering van Engeland in 1066 speelde ook een rol bij de herinvoering van de double-u. In grote delen van Europa was het nog steeds gebruikelijk om de W als een dubbele U te schrijven. Door de komst van de Normandiërs werd het Engels een mix van Germaanse en Romaanse talen. De double-u was terug van weggeweest.
Sommige drukkers gaven de W weer als een dubbele V: VV. Dat kwam ook in Nederland voor. Johan de Brune de Oude dichtte in 1636: "Den overvloed en is noyt goed,/ Zy baert een vvalghingh in 't ghemoed." De Bijbeltekst Spreuken 30:5 zag er in 1637 zo uit: "Alle reden Godts is doorloutert: hy is een schilt den genen, die op hem betrouvven."
Van de VV was het maar een kleine stap naar de letter W. De bekende Engelse Bijbelvertaler en hervormer John Wycliffe was in 1395 al vertrouwd met het gebruik van de W. De eerste verzen van Genesis 1 luiden in zijn vertaling: "In the bigynnyng God made of nouyt heuene and erthe. Forsothe the erthe was idel and voide, and derknessis weren on the face of depthe; and the Spiryt of the Lord was borun on the watris.
U, V en W: ooit was het één pot nat. We zien dat nu nog terug in sommige woorden en namen, zoals de naam Zweden. In het Zweeds is het Sverige, in het Frans Suède.
In Zweden werd de letter W pas in 2006 toegevoegd aan het alfabet. Beter laet dan nooyt.