In juni is het weer zover. Dan stappen zo’n 240 derdejaars van het Van Lodenstein College (VLC), Helicon VMBO en de openbare scholengemeenschap Pantarijn op de fiets om groepsgewijs, samen met leeftijdsgenoten van de andere twee scholen, bij een bedrijf op bezoek te gaan. Ze worden gastvrij ontvangen bij zo’n 65 ondernemingen en instellingen.
Het is voor de vierde keer dat School & Jobs op het programma staat. De scholen in Kesteren hebben het project in onderling overleg opgezet om hun vmbo-leerlingen al in een vroeg stadium de arbeidsmarkt te laten verkennen. „Leerlingen zien bedrijven vanbinnen, ondernemers maken kennis met mogelijk toekomstige werknemers”, aldus projectleider Jan Heeres.
Gemotiveerde keuze
Voor de leerlingen begint School & Jobs met een lijst van ruim honderd beroepen. Waar ligt hun belangstelling? Als er een beroep is gekozen, worden de bedrijfsbezoeken in mentorlessen voorbereid. De leerlingen moeten hun keuze ook motiveren.
Zijn de groepen van hooguit vijf personen op basis van interesse ingedeeld, dan komen de leerlingen van de drie scholen samen om kennis met elkaar te maken en te bepalen welke vragen ze tijdens het gezamenlijke bedrijfsbezoek gaan stellen. Op de dag van het bezoek verzamelen ze zich bij een van de scholen om samen met een begeleider, een leraar, naar het afgesproken bedrijf te fietsen.
De meeste bedrijfsbezoeken zijn in de gemeente Neder-Betuwe. Sommige leerlingen moeten verder op pad. „Hier is nu eenmaal geen bos”, zegt Heeres. „Voor een boswachter reden we met de auto naar Leersum op de Utrechtse Heuvelrug. Zo bezochten leerlingen ook het Radboudziekenhuis en de ambulancepost in Nijmegen. Een groep stapte in de trein om naar het politiebureau in Tiel te gaan.”
Stageplaats
Het project heeft volgens Heeres effect, ook voor het vinden van stageplaatsen. „Ik hoor steeds vaker dat leerlingen zelf bij een bedrijf aanbellen met de vraag of ze er stage kunnen lopen. Ze zijn daar dan met School & Jobs op bezoek geweest of ze hebben er van een klasgenoot over gehoord.”
„Voor veel leerlingen is School & Jobs wel spannend”, merkt VLC-locatiemanager H. van Eckeveld. „Ook het groepsproces met onbekende leerlingen van de andere scholen speelt daarbij mee. Maar als ze eenmaal over de drempel van een bedrijf zijn, vinden ze het vaak heel interessant. Achteraf ervaren ze het ook als een leermoment, al benoemen ze dat niet altijd zo. Als ze zeggen: „Dat beroep leek me eerst wel wat, maar het is niks voor me” hebben ze óók iets geleerd. Of je krijgt een enthousiast: „Dit is het” te horen.”
Samenwerking
De gestructureerde loopbaanoriëntatie is op Van Eckevelds school ontstaan. Projectleider Heeres, zelf relatiemanager van Helicon: „Drie jaar geleden deed het VLC een stageplaatsenonderzoek om de samenwerking tussen de school en het bedrijfsleven beter in beeld te brengen. Ondernemers noemden verbeterpunten. Daaruit groeide de gedachte om een bedrijvencontactavond te organiseren, waarbij ook de gemeente Neder-Betuwe en de Ondernemersvereniging Neder-Betuwe betrokken werden. In een gesprek stelden twee wethouders voor het breder te trekken door de andere twee vmbo-scholen in Kesteren te vragen zich erbij aan te sluiten. Die reageerden daar positief op.”
Was Van Eckeveld niet bang voor concurrentie, dat de andere scholen er met stageplaatsen van het VLC vandoor zouden gaan, terwijl het juist lastig is om voldoende stageplekken te vinden? „Even was er een drempel om adressen uit te wisselen, ja, maar het is een win-winsituatie geworden. Bedrijven klaagden er juist over dat de ene middag iemand van Helicon om een stageplaats vroeg en de volgende dag een leerling van het VLC. Of we dat niet beter konden bundelen? Nu we het gecoördineerd aanpakken, zijn er juist nieuwe stageplekken bijgekomen van bedrijven die eerst om het afzonderlijke ‘gezeur’ vanuit drie scholen niet mee wilden doen.” Met bedrijven en instellingen die om identiteitsredenen de voorkeur geven aan een stagiair van het VLC worden rechtstreeks stageplaatsen afgesproken.
Reflectie
De opzet van School & Jobs is na de eerste keer wat bijgesteld. Heeres: „Twee bezoeken op één middag was roostertechnisch efficiënt en de ondernemers hoefden maar één keer leerlingen te ontvangen, maar het hele loopbaanleren, het reflecteren op het bezoek, kwam erdoor in het gedrang. Dat kun je niet in een middag afwikkelen. De leerlingen moesten na het eerste bezoek al veel indrukken opslaan en daarna kwam er nóg een bedrijf. Daarom hebben de derdejaars nu in juni een bedrijfsbezoek en volgt hun tweede bezoek in oktober of november, als ze vierdejaars zijn. Vaak maken leerlingen die volgende keuze veel bewuster; ze zitten in het examenjaar, de urgentie wordt meer gevoeld.”
Over medewerking van ondernemers heeft Heeres niet te klagen. „Een bedrijf wil altijd wel een paar leerlingen ontvangen, zeker als ze beslagen ten ijs komen. Voor een hele klas een bezoek regelen is vaak veel lastiger.”
Personeelswerving
Als meerwaarde van School & Jobs ziet de projectleider onder andere de binding van de jeugd aan het bedrijfsleven in Kesteren en omgeving. „Er is een chronisch tekort aan werknemers op mbo-niveau. In deze regio is het midden- en kleinbedrijf sterk vertegenwoordigd. Die kleinschalige bedrijven hebben geen grote afdeling personeelszaken die strategisch naar nieuwe werknemers zoekt. Voor een bloeiende regionale economie is het van belang dat ondernemers leerlingen uit de eigen omgeving kunnen boeien en aan zich weten te binden. Daarvoor is een langetermijnvisie nodig: „Leerlingen moeten mij nu al kennen, zodat ze een studie- of beroepsrichting kiezen waarmee ze later in mijn bedrijf van pas komen.” Doe je daar als ondernemer niets aan, dan fietst de jeugd jou voorbij.
Scholieren moeten kunnen ontdekken wat er hier aan bedrijvigheid is en welke mogelijkheden er voor hen zijn achter de deuren en de hekken van de bedrijven. Anders verdwijnen jongeren toch vrij gemakkelijk naar ‘de grote stad’. De praktijk leert dat het dan over het algemeen tamelijk moeilijk is om de weg terug naar de kleine dorpen te vinden.”
Oriëntatie
Voorzitter René van Eck van de ondernemersvereniging vindt het daarom vanzelfsprekend dat bedrijven en instellingen meewerken aan School & Jobs. „Hun toekomst zit nu in de schoolbanken. Met z’n allen zitten we te springen om goed personeel. Het is dan ook onze verplichting als bedrijfsleven en samenleving om onze jeugd op te leiden voor een baan waar werk in is en dat ze ook nog leuk vinden om te doen. Er moeten kansen worden geboden op een goede toekomst waarin ze hun ei kwijt kunnen. School & Jobs is een eerste contact met het bedrijfsleven, puur informatief. Het is fantastisch als dat uiteindelijk leidt tot een mooie passende baan.”
Opticien Eric Damme in Kesteren werkt graag mee aan School & Jobs. „Het helpt jongeren na te denken over wat ze willen met hun leven. Als optiekzaak hebben we best wat te bieden: paramedisch werk, techniek, verkoop, administratie. Maar ook op het gemeentehuis, bij een drukkerij, een supermarkt, een dierenspeciaalzaak, een boomkwekerij of een autobedrijf kunnen leerlingen hun licht opsteken. Het gaat erom dat ze iets vinden waar ze hun beroep van willen maken, iets waar perspectief in zit, waar in de toekomst de kost mee valt te verdienen. Als dat werk hen raakt, maakt het hun ook niet echt meer uit als ze daarvoor lang moeten studeren.”
„Anders zou ik die dierenartsenpraktijk niet zijn binnengestapt”
Rens Vaandering (16) uit Lienden weet al wat hij wil worden: onderwijzer. Aan het VLC volgde hij de theoretische leerweg vmbo zorg en welzijn. Na het examen gaat hij naar het Hoornbeeck College in Amersfoort voor de mbo-opleiding pedagogisch werk. Vandaar hoopt hij door te stomen naar de pabo. „Als meester kun je kinderen veel meegeven.”
Met School & Jobs ging hij eerst naar een dierenartsenpraktijk. „Ik wilde eens kijken hoe dat is, al staat meester worden voor mij wel vast. Vroeger wilde ik namelijk iets met dieren gaan doen. Het was er leuk, maar om dierenarts te worden heb je een lange weg te gaan. Ik heb er niet zo’n zin in om nog elf, twaalf jaar te studeren. En dan moet je ook nog ingeloot worden…
School & Jobs was een mooie gelegenheid om eens zo’n praktijk binnen te stappen. Ik denk niet dat ik het anders gedaan zou hebben. Het was wel lastig om voor het bezoek met vier anderen die ik niet kende, vijf vragen af te spreken. Ik ben tegenover onbekenden niet zo’n prater. Met een bijdehante persoon in de groep kwam het gesprek echter wel los.”
Het tweede bedrijfsbezoek bracht Rens met drie anderen aan een basisschool. „Voor mij gaf die rondleiding de bevestiging: dit wil ik. Ik wil meester worden.”
„Nu weet ik helemaal zeker dat ik weddingplanner wil worden”
Theresia van der Geer (15) uit Kesteren volgt aan het VLC de gemengde leerweg van het vmbo. „Economie en ondernemen. Bewust, want voor zorg ben ik helemaal geen type. Ik wil later ook een eigen bedrijf. Liefst een adviesbureau voor styling. Het mooiste lijkt me bruiloften aankleden.”
De studieweg is voor haar al duidelijk: eerst vier jaar de opleiding interieuradviseur bij het Hout- en Meubileringscollege in Amsterdam, daarna een jaar de opleiding tot weddingplanner in Nieuwegein. „Ik heb nog nagedacht over de hbo-opleiding tot binnenhuisarchitect, maar dan zou ik heel lang aan het studeren zijn.”
Met nog een meisje van school en twee anderen keek ze vorig jaar rond bij Van Eck & Oosterink Communicatieregisseurs in Dodewaard. „Ik heb er wel wat geleerd over websites en visitekaartjes. Leuk, maar dat is niet wat ik wil. Websites bouwen lijkt me heel ingewikkeld, daar moet je toch vwo voor hebben.”
Het tweede bedrijfsbezoek, aan Het Arendsslot in het Zeeuwse dorp ‘s-Heer-Arendskerke, organiseerde Theresia zelf. „Daar heb ik twee dagen rondgekeken. Een draaiboek helpen maken was al mooi om te doen, maar ik mocht er ook op de bruiloft zelf bij zijn. Dan ben je echt aan het stylen. Nu weet ik helemaal zeker dat ik weddingplanner wil worden. Het leek me altijd al leuk, nu beleefde ik het echt. Het is nog leuker dan ik dacht.”
