Wat is het verschil tussen eerwraak en eergerelateerd geweld?
„Eerwraak is het bekendst. Eigenlijk is het de ergste vorm van eergerelateerd geweld: iemand wordt vermoord om de familie-eer te redden. Eergerelateerd is veel breder en algemener. Dat gaat over seksuele eer, maar ook over niet-seksuele eer. En ook mannen kunnen hiervan het slachtoffer zijn.”
Hoe vaak komt deze vorm van geweld voor in Nederland?
„In islamitische families wordt de eer heel anders gewaardeerd dan in de Nederlandse cultuur. Vandaar dat eerwraak en eergerelateerd geweld vooral daar veel voorkomen. Elk jaar vallen er gemiddeld elf doden door eerwraak en komt eergerelateerd geweld zo’n 500 keer voor de rechter. Maar er zijn veel meer gevallen.”
Waar moet ik aan denken bij eergerelateerd geweld?
„Dat is echt heel breed. Van bedreiging en vrijheidsbeperking tot verminking, verstoting en het afpakken van kinderen. Door je familielid zo aan te pakken, zuiver je de eer van de familie.”
Sinds wanneer komt dit geweld voor?
„Het is van alle tijden. In de Bijbel vonden we er ook een voorbeeld van: als Dina verkracht wordt, nemen haar broers wraak. Dit voorbeeld hebben we in ons profielwerkstuk opgenomen, samen met het waargebeurde verhaal van Farida, die door haar broers mishandeld wordt, Derya die moest kiezen tussen haar ongeboren kind en haar familie en de 16-jarige moeder Narges, die al op haar vierde onderduikadres is omdat haar vader haar wil vermoorden.”
Waarom hebben jullie deze verhalen in het profielwerkstuk opgenomen?
„We hebben wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de bestrijding van eergerelateerd geweld. Maar feiten blijven feiten en we hoopten dat mensen erdoor geraakt zouden worden. En dat ze ons profielwerkstuk niet zomaar naast zich neerleggen, maar er iets mee doen.”
Wat kan een gemiddelde jongere doen?
„Wie echt iets wil doen, kan een blijf-van-mijn-lijfhuis financieel steunen. Maar ook bewustwording is heel belangrijk: weten dat het speelt. Als ik een islamitisch meisje zie lopen, denk ik eraan dat ze best slachtoffer van eergerelateerd geweld zou kunnen zijn. Dat raakt mij echt. Vooral omdat wij met onze houding het geweld in die kringen ook nog eens bevorderen.”
Op welke manier dan?
„Er is totaal geen tolerantie voor allochtonen in Nederland. Als ik de naam Wilders noem, weet iedereen over wie ik het over heb. Zijn houding en taal laten allochtonen denken dat ze er niet bijhoren. Wij hebben voorzichtig geconcludeerd dat ze daardoor meer naar elkaar toe zullen trekken en op hun eigen normen en waarden terugvallen. Daar hoort eergerelateerd geweld bij, hoe erg het ook is.”
In jullie profielwerkstuk onderzochten jullie hoe dit geweld te bestrijden valt.
„Ja, dat kan grofweg op twee manieren. Allereerst met zwaardere straffen, maar daarmee raak je slechts één dader. Voorlichting en preventie tijdens de inburgering lijken ons daarom beter. Daarmee voorkom je slachtoffers. Tijdens ons onderzoek zagen we dat dit gelukkig steeds vaker gebeurt.”
Willen jullie na dit profielwerkstuk verder met dit onderwerp?
„De studies die we gekozen hebben, sluiten er wel op aan. Ella gaat psychologie studeren en ik criminologie. Ik moet zeggen dat ik het moeilijk vind om het onderwerp los te laten. Ik zou er graag presentaties over gaan houden, want het leeft in Nederland veel te weinig. En het staat niet zo ver van ons bed als we misschien denken. Vroeger werden ook meiden met een christelijke achtergrond verstoten als ze ongehuwd zwanger werden. Maar de Bijbel leert ons iets anders. Toen Gods eer aangetast werd door de zondeval, koos Hij niet voor wraak, maar wilde Hij nog genade bewijzen. Dat leert ons veel over onze verhouding tot de ander.”
tekst Machteld Brouwer
beeld RD
publicatie 25 juli 2014
