APELDOORN - Duitsers hebben het over ”Narrentag”, de Russen noemen het ”Dyen’ Doeraka” - de dag van de dommerik. In Nederland praten we over 1 april. Dit jaar is een uitzondering. Omdat 1 april op een zondag valt, heeft het ministerie van Volksgezondheid besloten de dag naar 1 mei te verplaatsen.

Vitumbiko
Dierenpark Emmen bracht in maart 2005 het bericht naar buiten dat er een geblokte zebra was geboren. Bioloog Wybren Landman bedacht de grap.

Hoe kwam u op het idee?
„Hoe gaat dat? Je zit met een aantal mensen bij elkaar en bedenkt dat je een 1 aprilgrap wilt uitvoeren. Eerst zou het een zebra met horizontale strepen zijn. Uiteindelijk hebben we besloten dat de zebra een geblokt exemplaar moest worden. Een collega heeft vervolgens uren zitten photoshoppen.”

Werd het een succes?
„Ja, veel media belden met de vraag wanneer ze het dier konden zien. Anderen vroegen heel voorzichtig of het niet om een 1 aprilgrap ging.

Bij de ingang van de dierentuin hadden we op een bord gezet dat er een geblokte zebra was geboren. We noemden het beest ”Vitumbiko”. Bezoekers konden het dier in een schuur achter in de dierentuin bekijken. Daar hing een foto met de uitleg van de naam. Vitumbiko staat voor 1 april in het Afrikaans. Heel wat mensen zijn er ingetrapt.”

Hoe reageerden ze?
„De meesten konden er wel om lachen. Anderen voelden zich bij de neus genomen en vonden het niet leuk.”

Wat is de volgende grap?
„Dit jaar hebben we er geen. We zijn momenteel heel druk met de mantelbavianen die nogal bang zijn. Er zijn mensen die heel voorzichtig vragen of het geen 1 aprilgrap is. Dat is absoluut niet het geval.”

Zwartkijkers
- In maart 1969 meldde het Journaal dat op 1 april een grote landelijke actie zou worden gehouden om zogenaamde ”zwartkijkers” -mensen die geen kijk- en luistergeld betaalden- op te sporen. Controleurs zouden met een scanner door de straten rijden om overtreders te betrappen. Wie zijn televisie in aluminiumfolie zou wikkelen, zou de voorbijrijdende controledienst met hun scanner voor de gek kunnen houden. De volgende dag was al het aluminiumfolie in de winkels binnen enkele uren uitverkocht.
- Een lokale Groningse krant meldde in 1996 dat het Gemeentelijk Vervoers Bedrijf de apparaten waarmee buschauffeurs verkeerslichten op groen kunnen zetten in de verkoop zou doen. Dit omdat er nieuwe waren besteld. Honderden mensen verzamelden zich op 1 april bij het hoofdkantoor van het vervoersbedrijf om een kastje te kopen. Helaas bleek het om een grap te gaan.
- Een reclamebureau lanceerde in 2003 de reclamekoe. DNA-onderzoekers in Wageningen zou het na zes jaar experimenteren zijn gelukt het gen dat het vlekkenpatroon bij koeien bepaalt, te isoleren. Hiermee hadden ze de sleutel in handen om het patroon te manipuleren. Het bureau zou deze mogelijkheid als eerste aangrijpen om koeien te voorzien van zwart-witte of roodbonte reclameteksten en illustraties. De pers kwam massaal opdraven.

Pak slaag
Over het ontstaan van de 1 aprilgrap bestaan veel theorieën, maar weinig is werkelijk bekend. In 1561 wordt de traditie voor het eerst genoemd in een gedicht van de rederijker Eduard de Dene.

In de negentiende eeuw was 1 april een algemeen bekende grappendag. Historicus Jan ter Gouw schrijft in 1871 dat de grappenmakerij een onschuldige bezigheid is geworden voor kinderen. Vóór die tijd nam volgens hem iedereen deel aan de traditie. Het moet toen voor veel slachtoffers een weinig zachtzinnig gebruik zijn geweest. Velen konden op hun tocht om onmogelijke boodschappen een pak slaag verwachten.

Stressverlagend
Verschillende onderzoeken hebben aangetoond dat lachen gezond is. De hersenen maken endorfine aan tijdens het lachen. Door deze pijnstillende stof voelt iemand zich lekkerder. Lachen werkt daarnaast stressverlagend en stimuleert het immuunsysteem van het lichaam.

Te veel lachen is weer ongezond. In de Romeinse tijd werd kietelen zelfs als martelmethode gebruikt om verdachten een bekentenis te laten doen.

Bronnen: meertens.knaw.nl; wikipedia.nl; kennisnet.nl en e-gezondheid.be.

Ben jij ooit op een leuke manier beetgenomen of heb je zelf een leuke 1 aprilgrap verzonnen? Mail ’m naar magneet@refdag.nl. Vergeet niet je naam, adres en leeftijd te vermelden.