Volgens de uitgebreide exitpoll viel Wilders’ PVV gisteren terug van 17 procent naar 12,7. Dat was helemaal tegen de verwachtingen en opiniepeilingen in de afgelopen maanden. Er werd zelfs rekening mee gehouden dat de PVV de grootste zou worden, maar nu lijkt het de vierde partij.

Welke partij wel de grootste is, blijft onduidelijk. Volgens de uitgebreide exitpoll is dat het pro-Europese D66. Dat steeg van 11,3 naar 15,6 procent. Het CDA daalde van 20,1 naar 15,2 procent en neemt dus de tweede plaats in. Maar bij deze kleine verschillen is het onmogelijk definitieve uitspraken te doen. Pas zondagavond is duidelijk hoe de verhoudingen zijn.

Voor Wilders zal het pijnlijk zijn als D66 de grootste wordt. Zowel nationaal als Europees is Pechtold zijn grote tegenspeler.

Regeringspartij VVD boekte een kleine winst (van 11,4 naar 12,3 procent). Ook dat was een meevaller, omdat op verlies was gerekend. De andere regeringspartij, PvdA, daalde echter wel fors (van 12 naar 9,4 procent).

De combinatie van CU/SGP boekte ruim een procent winst (van 6,8 naar 7,9), maar blijft waarschijnlijk op twee zetels. Het is niet uitgesloten dat de definitieve uitslag nog een derde zetel oplevert. Dit is het op één na hoogste resultaat voor CU/SGP. In 1999 lag het percentage op 8,7.

In Groot-Brittannië lijkt er wel een doorbraak voor de anti-Europese UKIP. Een exitpoll ontbreekt, maar er zijn wel uitslagen van de lokale verkiezingen, die ook gisteren werden gehouden. In de gemeenteraden heeft UKIP tientallen zetels veroverd op de Conservatieven en de Liberaal-Democraten. Het ligt voor de hand dat winst van UKIP voor het Europees Parlement even sterk zal zijn.

Tot nu toe lag het zwaartepunt van UKIP in het EP. Maar volgend jaar wil de partij bij de Lagerhuisverkiezingen de Conservatieven van premier Cameron in de wielen rijden.