De 79-jarige vorst maakt op de nationale feestdag 21 juli plaats voor zijn 53-jarige zoon, kroonprins Filip.

De vorst stelde dat zijn leeftijd en gezondheid hem niet meer toelaten zijn ambt uit te oefenen. „Ik ben mijn 80e jaar ingegaan, een leeftijd die geen enkele van mijn voorgangers in de uitoefening van zijn ambt heeft bereikt”, aldus de koning.

Hij zei dat Filip goed is voorbereid op het koningschap. „Hij geniet samen met prinses Mathilde mijn volle vertrouwen.”

Albert II dankte het Belgische volk uitgebreid. „Wij danken u voor het vertrouwen dat u ons heeft geschonken, voor uw blijken van sympathie en van steun, ook weleens met enige kritiek. Maar altijd hebben wij u een warm hart toegedragen.”

Albert II, de zesde koning der Belgen, zat bijna 20 jaar op de troon. Hij volgde op 9 augustus 1993 zijn broer Boudewijn op, die in juli van dat jaar kinderloos was overleden in Spanje.

De Belgische premier Di Rupo sprak namens de regering zijn waardering uit voor de beslissing van de koning. „De oprechtheid, de moed en het inzicht verdienen onze bewondering.”

Albert II stond bekend als een echte levensgenieter, goedlachs en vlotter dan zijn broer en voorganger Boudewijn. Een buitenechtelijke dochter was het resultaat van een affaire, waardoor zijn huwelijk met de Italiaanse prinses Paola, „ooit op springen stond”, zoals Albert jaren later erkende.

Langzamerhand wist hij echter het vertrouwen van het volk te winnen. Toen België in 1996 werd opgeschrikt door de gruwelijkheden van kinderverkrachter en -moordenaar Marc Dutroux, toonde Albert zijn ware gezicht. Hij riep de toenmalig premier Jean-Luc Dehaene publiekelijk tot de orde en vroeg hem daadkrachtiger in te grijpen. Velen zagen hem als een bindende factor in de vaak verdeelde Belgische politiek.

Net als in Nederland wordt in België een meisje de eerste in de lijn van de troonopvolging. De 11-jarige prinses Elisabeth, de oudste dochter van prins Filip en prinses Mathilde, krijgt die rol na de troonswisseling.