Nee, hij slaapt er niet minder om. Daarvoor is hij te nonchalant. Hangend op de bank in zijn ouderlijk huis, bekijkt Dirk via een laptop de laatste autovideo's op YouTube. Ondertussen houdt hij contact met vrienden op MSN. Alles op blote voeten. Blijkbaar heeft-ie net gedoucht. Zijn bruine haren zijn nog vochtig.

De koptelefoon gaat af, de laptop aan de kant. Of hij weet hoeveel schuld hij heeft? Even gaat er vertwijfeld een hand door zijn haar. Dan, met een grijns: „Zo'n 8000 euro, denk ik. Dure telefoonabonnementen hebben me flink geld gekost. Maar prepaid vond ik niks, daar krijg je geen mooie telefoon bij."

Een eerste rekening van 400 euro van Vodafone doet hem niet veel. „Ik was een beetje over de limiet gegaan, vooral met dataverkeer voor internet. Sukkels zijn het, want ik had gevraagd om een abonnement met gratis internet. Blijkt er een maximum aan te zitten. Dat heb ik niet gezien."

Gefrustreerd
Het abonnement wordt stopgezet. Logisch. Maar Dirk kan niet zonder mobiele telefoon. Contact met zijn vrienden en vriendinnen is te waardevol. Daarom sluit hij een nieuw abonnement af, nu bij KPN. Het eerste jaar kost dit hem 17,50 euro per maand, het tweede jaar 30 euro. Opnieuw houdt Dirk zijn limiet niet in de gaten. Opnieuw gaat het mis, ondanks waarschuwingen van zijn ouders.

Een gefrustreerde Dirk: „Als je de grens hebt bereikt, stuurt zo'n bedrijf je niet eens een sms of mailtje. Ze laten je gewoon doorgaan. Om later flink geld te vangen natuurlijk." Net als zijn eerste abonnement, wordt ook zijn tweede stopgezet. Waarschijnlijk is de overschrijding nog forser dan de eerste keer, want op de factuur prijkt een forse 1200 euro.

Vodafone zit ondertussen niet stil. Betalen kan Dirk niet, dus gaat het bedrijf over op het verhogen van het bedrag door incassokosten te rekenen. Binnen twee maanden staat de teller op 2400 euro. „Ik schrok me een ongeluk toen ik de brief openmaakte", herinnert Dirk zich. „In die periode zat ik ook nog zonder werk. De rekening heb ik aan de kant gegooid. Het is toch onzin dat ze zulke bedragen vragen?" Nu, een halfjaar later, is de nota van Vodafone opgelopen tot 3400 en die van KPN tot 2000 euro.

Bewust
De schulden concentreren zich niet alleen rond de mobiele telefoon. In oktober ligt er een brief van de zorgverzekeraar op de mat. Of Dirk met gezwinde spoed 1200 euro wil overmaken. „Toen begon ik me te realiseren dat ik in de problemen zat. Daarvoor was het alleen de mobiele telefoon. Dat was nog te overzien." Dirk staart in de verte. „Ja, toen wist ik het: ik zit in de schulden."

Na een paar maanden werkloos te zijn geweest, gaat Dirk fulltime aan de slag als medewerker van een winkel in het dorp waar hij woont. Er komt weer geld binnen, maar het vliegt er even hard weer uit. Het schuldbesef lijkt weinig vrucht af te werpen.

Althans, het leidt niet tot een voorzichtiger leven. Want wat te denken van zijn rijgedrag? Op de parkeerplaats bij zijn ouderlijk huis staat een vaalblauwe BMW 318i. Hier een deuk, daar een kras. Gladde achterbanden verraden een niet al te behoedzame rijstijl. Cd's, blikjes en snoeppapiertjes liggen her en der verspreid door het interieur.

Rijden doet Dirk graag. Liefst zo veel en zo hard mogelijk. Flitspalen? Daar stoort hij zich niet aan. In één week tijd scoort hij een handvol boetes. Twee keer rijdt hij op dezelfde weg te hard: 550 euro. De politie plukt hem met een slok te veel op van de weg: 300 euro. Dirk raakt zijn rijbewijs kwijt en moet een cursus volgen om zijn rijbevoegdheid terug te krijgen: 720 euro.

Was er in mei vorig jaar nog niets aan de hand, nu zit de 19-jarige Dirk tot zijn nek in de schulden. „Je zit er zomaar in. Nu moet ik zeggen dat het extra hard ging omdat ik toen werkloos was. Echt balen, die schulden. Ik werk weer, maar doe het eigenlijk voor een ander. Dat is niet leuk."

Geen pretje
Dirk gaat wat verzitten. Met zijn blote voeten volgt hij de structuur van de vloerbedekking en hij legt even de hand op zijn koptelefoon. Alsof hij terug wil naar YouTube. Nee, niet nu. Er is een vraag gesteld: Hoe nu verder?

Dirk laat zich niet uit het veld slaan. Een van zijn schoonzussen is handig met papierwerk. Daar ligt nu zijn volledige administratie. Ze probeert wat orde te scheppen in de chaos van boetes, rekeningen en aanmaningen. „Zij heeft alles uitgezocht. Toen moest ik mijn pinpas inleveren. Betalingen doet zij via internetbankieren. Met 250 euro per maand moet ik rondkomen, tot ik van mijn schulden af ben."

Even is het stil. Dan voegt hij eraan toe: „Ik sta er voor 100 procent achter hoor. Natuurlijk is het niet leuk om niks uit te kunnen geven. Maar het geeft wel een beetje rust."

Krantenwijken
Met zijn huidige baan verdient de tiener een slordige 800 euro per maand. Om eerder van zijn schuld af te komen, heeft hij twee krantenwijken genomen. Dat betekent elke dag er rond vijf uur uit. Lachend: „Dat zou inderdaad moeten, ja. Maar het is meestal halfzes. Het verdient lekker hoor. In vier weken verdien ik er meer mee dan met mijn gewone werk."

Deze extra inkomsten zullen er volgens Dirk voor zorgen dat hij met een halfjaar voor een groot deel uit de schulden zal zijn. Maar... het rijden in zijn BMW kán hij niet laten. „Dat blijf ik doen. Heerlijk om te rijden. Maakt niet uit waarheen. Ja, met mijn auto ga ik gewoon door, dat is mijn hobby."
Laatste vraag. Welke prachtige auto had hij kunnen kopen voor de schulden die nu openstaan? Even krijgt zijn gezicht een gepijnigde uitdrukking. Dan volgt de inmiddels bekende grijns. „Dat zou een mooie auto geweest zijn. Maar ik heb me erbij neergelegd dat het zo gegaan is. Ik moet gewoon niet meer zo stom doen. Inderdaad: ik zou de afgelopen maanden willen terugdraaien."

Dirk heet in werkelijkheid anders.

Tips van Dirk

• Neem geen abonnement voor je mobieltje, maar een prepaidtelefoon.
• Denk eerst na voordat je iets aanschaft.
• Laat geen gat in de inkomsten ontstaan. Zorg dus dat je geld verdient.
• Koop nooit iets op afbetaling.

tekst Evert Barten beeld RD, Janneke Paalman