De neogotische zaal –een ontwerp van rijksbouwmeester Jacobus van Lokhorst– dateert uit de jaren 1891-1894 en is 15 bij 10 meter groot en ruim 8 meter hoog. Op de gebrandschilderde ramen, op de muren en op het plafond zijn wapens van de elf Friese steden, van de dertig grietenijen (gemeenten) en de drie kwartieren aangebracht. In verband met nieuw- en verbouw van het provinciehuis wordt de Statenzaal momenteel gerestaureerd.
Het houten plafond vraagt speciale aandacht. Het is verdeeld in 72 vakken en in elk vak zijn wapens geschilderd van geslachten van grietmannen. Een grietman (letterlijk: hij die groet) is deels de voorloper van de huidige burgemeester, en deels de voorloper van een rechter. Kortom, iemand tegen wie gewone burgers moesten opkijken, en dat rechtvaardigt hun plek in de hoogte.
Maar zelfs de wapens van de grietmannen hebben moeite om de tand des tijds te doorstaan. Ingrijpen bleek noodzakelijk. Met grote precisie restaureren vijf schilders de oude plafonds; tegelijk krijgen de familiewapens hun oorspronkelijke kleur terug. Medewerkers van de schilderscombinatie De Noordhoek/Tijtsma hebben eerst alle wapens gefotografeerd en ze voor de zekerheid ook nog eens op doorzichtig papier overgetrokken. Er mag immers niets mis gaan met de eerbiedwaardige grietmannen.
Als de klus geklaard is, trekken ze weer als vanouds de aandacht. Opzienbarend!
tekst Rudy Ligtenberg, beeld Alex J. de Haan
