Het was koud woensdagmorgen. Ook in Elburg, waar niet minder dan tachtig leerlingen van de scholengemeenschap Pieter Zandt in Kampen de eeuwenoude vestingstad kwamen bekijken in het kader van het vak culturele en kunstzinnige vorming. Jongens uit de derde klas van bouw, metaal en elektra gingen op zoek naar de verhalen achter de prachtige gebouwen. Lute van Dijk (16) uit Genemuiden en Sjoerd Visser (15) uit Noordbergum deden een paar interessante ontdekkingen.

Arm

„Als je een Jodenster in de muur ziet, weet je direct dat er in dat huis vroeger Joden hebben gewoond”, aldus Lute. Hij verbaasde zich over het verhaal van een gezin met negen kinderen dat in een piepklein huisje woonde. „Er stond één kachel, die werd warmgestookt met afval van de buren. Zo arm, daar word je best even stil van.”

Lute, die als toekomstig bouwvakker extra moest letten op de manier hoe vroeger huizen werden gebouwd, kent sinds woensdag de functie van de nauwe steegjes tussen de huizen. „Daar gooiden de bewoners hun afval neer, waarna het bij een flinke regenbui zo met het water mee de gracht in spoelde.”

Ook Sjoerd gaf zijn ogen goed de kost, bijvoorbeeld in de synagoge. Toch was lang niet alles interessant. „Je hoort wel erg veel over leef­gewoonten en de religie. Wat ik wel bijzonder vind, is dat er zo veel oude Joodse spullen bewaard zijn gebleven. Ook was het mooi om te horen hoe de Joden hun feestdagen houden, de hoeveelheid kaarsen die ze daarbij aansteken en welke betekenis die hebben.”

Keppeltje

Bij de Joodse begraafplaats viel Sjoerd direct het hekwerk op. Niet zo vreemd; hij koos niet voor niets voor de richting metaal. „Het is een sierlijk hek, mooi om te zien. Op de begraafplaats moesten de jongens zonder muts een keppeltje op. Ik heb mijn muts er speciaal voor afgedaan om zo’n ding op te doen.”

De gids wees de jongens op een klein paaltje. „Daar ligt de Thora begraven, de vijf boeken van Mozes. Blijkbaar gaan de Joden wat voorzichtiger om met hun oude Schriften dan wij met de Bijbel.” Sjoerd hoorde ook een mooi verhaal over een van de graven. „In de oorlog hebben ze er zogenaamd een man begraven die ondergedoken was. Het verzet gebruikte het lege graf om wapens in de verstoppen, die het bij de Bevrijding weer kon gebruiken om de Duitsers het land uit te jagen.”

Prijs

Alle leerlingen moesten foto’s maken. Niet zomaar, maar met een doel. „We hebben allemaal een folder gemaakt met foto’s en tekst”, legt Sjoerd uit. „De beste exemplaren winnen een prijs, die begin februari uitgereikt wordt door de burgemeester van Elburg.”

Zowel Sjoerd als Lute vond het bezoek de moeite waard. „Ik ben niet zo van het leren, dus dit is een prima manier om er toch wat van op te steken”, vindt Sjoerd. En Lute? „Voor herhaling vatbaar, maar dan wel in de zomer, als het even kan. Want het was écht koud.”