Bussemaker maakt zich zorgen. Van de beginnende leraren in het basisonderwijs geeft een kwart er binnen vijf jaar de brui aan. Ze voelen zich in het diepe gegooid, schrikken van de harde onderwijspraktijk, missen begeleiding en gaan kopje onder. „Verspilling van talent”, oordeelt de PvdA-bewindsvrouw. „We hebben deze mensen hard nodig voor de klas.”

Dat vinden ze in Gouda ook. Daarom biedt Driestar Hogeschool sinds enkele jaren een alternatieve paboroute aan. Studenten zitten niet vijf dagen per week in de collegebanken met af en toe een stage als onderbreking, maar werken elke week twee dagen op de basisschool. Twee dagen krijgen ze les op de pabo en één dag hebben ze voor thuisstudie. En dat vier jaar lang, net als de ‘gewone’ pabo’ers.

Het grote voordeel? De studenten zijn na vier jaar beter voorbereid op het lesgeven, omdat ze veel meer praktijkervaring hebben. Ze zijn formeel stagiair, maar doen bijna hetzelfde werk als een afgestudeerde juf of meester. „Ik heb al ouderavonden gedraaid in m’n eentje”, vertelt een vierdejaarsstudente aan de minister tijdens het bezoek gisteren. Een ander: „Als je elke week twee dagen op school bent, kun je tenminste iets opbouwen met de kinderen.”

De alternatieve pabo is niet voor iedereen geschikt, maken de driestarianen duidelijk. „Je moet behoorlijk gedisciplineerd zijn, anders red je het niet. Op de havo was ik dat niet, maar sinds ik weet dat ik juf wil worden, ga ik er helemaal voor. Ik snap tenminste waarom ik iets moet leren.” Een van de weinige paboheren: „Ik kom van het mbo, heb al gewerkt en had geen zin om weer vijf dagen op school te zitten. De combinatie van werken en leren is ideaal voor mij.”

Bussemaker fronst haar wenkbrauwen. Hoe zit het met de theorie als de studenten twee dagen per week op de basisschool werken? „We krijgen dezelfde hoeveelheid lesstof, alleen in minder tijd”, verzekeren de studenten. „We maken lange dagen, van halftien tot zes. En we moeten thuis veel leren en voorbereiden.”

Een deel van de pabo uitbesteden aan basisscholen: dat vraagt om goed opgeleide mentoren. En daar wringt de schoen, zegt Jan Kuijers, directeur van de Koning Willem-Alexander in Staphorst. Ook hij heeft SAM-studenten –SAM is de verkorte naam voor samen opleiden– op school lopen. „De belangstelling voor deze studieroute groeit, maar er is een tekort aan opleidingsscholen.”

De minister: „Jullie zijn samen op weg, begrijp ik?” Een homerisch gelach is het resultaat. De bewindsvrouw kleurt. Pabo­manager Kees Ritmeester: „U dacht: Ik ben op de Driestar, daar zullen ze wel wat met samen op weg hebben.” Het is een van de vrolijke noten tijdens het serieuze werkbezoek van de hoogste onderwijsbaas.

Andere pabovarianten komen ter sprake, zoals de verkorte route voor vwo’ers: drie jaar opleiding in plaats van vier. Kuijers is er sceptisch over. „Het is mijn ervaring dat veel vwo’ers na drie jaar er niet aan toe zijn om zelfstandig als leraar aan de slag te gaan. Leraar worden is een intensief persoonlijk proces. Wat mij betreft doen alle studenten vier jaar over de pabo en bieden we geen verkorte routes meer aan. Ook niet voor studenten met een mbo-diploma voor onderwijsassistent.”

Driestar Hogeschool toont de minister nog meer juwelen. De pabo laat beginnende leerkrachten vier dagen per jaar terugkomen om onder leiding van een ervaren docent ervaringen en tips uit te wisselen. „We noemen dat de werkplaats”, legt Ritmeester uit. „Jonge leerkrachten lopen tegen allerlei problemen in hun werk op school aan. Die kunnen ze hier in een veilige omgeving met leeftijdgenoten bespreken. Ze leren ontzettend veel van elkaar.”

De Goudse pabo ziet haar initiatieven als opstapje om door te groeien naar „een academische onderzoeksschool”, waar theorie en praktijk nog veel meer op elkaar zijn afgestemd. Want dat is het grote doel waarvoor Bussemaker in totaal 80 miljoen euro beschikbaar heeft. Ze verdeelt het geld over zestig projecten van verschillende hogescholen. De Goudse aanpak spreekt haar aan. Maar de vlag gaat nog niet uit. „De Driestar geeft een goed antwoord op de vragen die ik heb rond de uitval van beginnende leraren. Maar is het ook het beste antwoord?”

De bewindsvrouw blijkt een echte juf. Vermanend spreekt ze Driestarbestuurder Rottier en zijn collega’s toe als zij hun ”expertisecentrum persoonlijk meesterschap” presenteren. „Ik maak me zorgen over het tempo waarin uw centrum zich ontwikkelt. We zijn in het onderwijs sterk in het praten over kwaliteit, maar ik wil concrete producten zien.”

----

Goedmakertje

Het bezoek van minister Bussemaker gistermiddag aan Driestar Hogeschool was ook een goedmakertje. Haar verhouding met de Goudse pabo liep een deukje op na een debat in de Tweede Kamer over de Islamitische Universiteit Rotterdam. Die lag onder vuur omdat de rector ondemocratische uitlatingen zou hebben gedaan.

Bussemaker distantieerde zich van deze opvattingen, maar vond het te ver gaan om daarvoor de accreditatie van de universiteit af te pakken. Ze zei dat ze op de Driestar in Gouda ook wel eens uitlatingen hoort die haar niet aanspreken.

Dat vond Driestarbestuurder Rottier niet leuk. Hij trok bij Bussemaker aan de bel om te vertellen dat zijn school niet in één adem genoemd mag worden met islamitische scholen. Tegelijk nodigde hij de minister uit voor een bezoek. Dat had gisteren plaats. „Ik heb het dus weer helemaal goedgemaakt”, reageerde Bussemaker met een gulle lach.