„Pubers, kinderen met problemen, vallen op en komen daardoor negatief in de media”, zegt Keijsers, die adolescentieonderzoeker is aan de Universiteit Utrecht. „Ze worden neergezet als irritant, onhandelbaar, chagrijnig. Ouders worden daardoor onzeker, bang, bezorgd. Ze gaan allerlei dingen verbieden. De omgang met bepaalde vrienden bijvoorbeeld. Meestal met een averechts effect.”
Begrijpelijk toch, die bezorgdheid?
„Natuurlijk, maar met de meeste pubers loopt het wel los. Dat geluid hoor ik te weinig. Nederlandse tieners doen het internationaal gezien gewoon goed, blijkt uit onderzoek. Ze voelen zich gelukkig. Er is geen reden om te zeggen dat het steeds slechter gaat met de jeugd. Jongeren zijn al eeuwen het zwarte schaap van de samenleving. Het komt hierop neer: de tieners van toen klagen over de jeugd van tegenwoordig.”
Je zult als ouder maar elke dag tobben met een dwarse tiener.
„Natuurlijk hoort irritant gedrag bij een puber. Een grote mond opzetten, met de ogen rollen, brutaliteit, met deuren slaan: voor veel ouders zijn dit herkenbare taferelen in huis. Mijn advies: probeer te begrijpen waarom pubers dit doen. Hun irritante gedrag is niet gericht tegen jou als vader of moeder, maar hoort bij het ontwikkelingsproces waar kinderen doorheen moeten. Als je begrijpt waarom ze het doen, is het minder erg en kan irritant gedrag zelfs ontwapenend worden.”
Sommige pubers lijken te ontsporen. Ze vergrijpen zich aan kleine criminaliteit.
„Pubers voelen zich vaak door hun omgeving kinderachtig behandeld. Ze zoeken uitdaging: fikkie stoken, snoep stelen. Dat is spannend, want dat mag niet. En je krijgt er een hogere status door in je vriendengroep.”
Ouders zullen zich schuldig voelen.
„Al generaties lang krijgen ouders de schuld van alles wat er fout gaat met hun kind. Maar een slechte opvoeding is vrijwel nooit de enige oorzaak van crimineel gedrag. Sterker nog: de relatie die Nederlandse ouders met hun kind hebben, is nog nooit zo prettig en warm geweest als nu. En vergeet niet: ook dit gedrag gaat voorbij. Grenzen opzoeken hoort bij pubers. De meeste tieners ontwikkelen zich na hun pubertijd tot verantwoordelijke volwassenen.”
Hebt u tips voor tobbende ouders?
„Ik heb een weerstand tegen opvoedtips, want elk kind is anders. Maar goed, dan toch een paar algemene aanbevelingen als je pubers in huis hebt. Zorg voor een EHBO-doos, want ze vallen nogal eens. Als pubers iets niet willen vertellen, is dat geen stiekem gedoe, maar behoefte aan privacy. Hoe meer je als ouders daarop gaat drukken, hoe meer pubers hun kaarten tegen de borst zullen houden.”
”Waarom tieners zo irritant kunnen zijn”, Loes Keijsers; uitg. LannooCampus, Houten, 2013; 208 blz.; € 19,99.
www.waaromzoirritant.nl
