„Ik voel me soms wel rot als ik Instagram gebruik.” Die anonieme bekentenis verschijnt op het digitale bord dat voor in de klas hangt. Afzender is een van de elf reformatorische vmbo-scholieren in het geschiedenislokaal, driehoog in Rotterdam. De afzender voegt eraan toe: „Maar echt schadelijk is Instagramgebruik niet voor mij, denk ik.” 

De meeste scholieren die deze ochtend over het nieuws praten, zeggen wekelijks uren te scrollen door hun Instagramfeed, maar zeker niet ongelukkig te worden door de perfecte plaatjes die ze tegenkomen. Het geheim is volgens hen dat ze zichzelf niet vergelijken met anderen. „Ik kijk naar mezelf, niet naar andere mensen”, zegt de een. „Het boeit me niet hoe andere mensen eruitzien, ik blijf gewoon bij mezelf”, zegt een ander. Een derde: „Je moet je niks aantrekken van wat je ziet en gewoon je eigen gang gaan.” 

Jezelf niet vergelijken met anderen is, zeker voor een 15- of 16-jarige, makkelijker gezegd dan gedaan, weet docente Petra van der Pol. „Als je zegt dat wat je ziet op sociale media geen invloed op je heeft, kun je jezelf overschatten. Op jullie leeftijd neemt de invloed van de thuisomgeving af, en spelen sociale media –voor een groot deel onbewust– een steeds belangrijkere rol.”

„Toch scheelt het dat je van influencers vaak weet dat ze fake zijn”, zegt een van de meiden. „Zo’n Kim Kardashian bijvoorbeeld, daar vergelijk ik mezelf echt niet mee. Die is helemaal nep.” „Net een barbiepop”, knikt haar buurman instemmend. Marlin: „Het uiterlijk van zo’n model is niet realistisch, dat weet je wel. Al kun je nog steeds onzeker worden als je een perfect lichaam ziet.”

Vervelender wordt het gebruik van Instagram als jongeren die ze kennen perfecte plaatjes posten, zeggen de vmbo’ers. Marlyn: „Ik volg een vriendin die elk weekend wel een feestje heeft. Als ik dat zie terwijl ik gewoon thuis bij mijn ouders ben, vind ik dat niet fijn.” Ardin roept door de klas: „Ja, dat is wel taai hoor, als je vrienden feesten terwijl jij thuis op de bank zit.” 

Marith realiseert zich dat die vriendin een ideaalplaatje van haar leven laat zien en heus niet altijd feestjes viert. „Ik laat op Instagram zelf ook een nepbeeld zien van mijn leven. Van een verregende schooldag post ik geen foto, van een lekker dagje strand wel. Je wilt toch dat mensen de leuke dingen van jouw leven zien.”

De vmbo’ers vertrekken naar de volgende les. Een vwo-klas neemt nu plaats op de groene stoelen. De vijftien meiden en tien jongens zeggen in grote meerderheid, en anoniem, dat ze niet denken dat ze psychische schade oplopen door Instagram. Tegelijkertijd kan de helft zich wel goed voorstellen dat het gebruik van het platform grote invloed heeft op het welzijn van hun leeftijdsgenoten. 

„Meiden willen graag dat anderen hen mooi vinden”, zegt Evalyn. „Jongens vergelijken hun uiterlijk minder.” De klas knikt instemmend. Een andere scholiere: „Meiden vergelijken hun uiterlijk constant met dat van anderen. We stalken elkaars accounts de hele dag.” Uit het interne Facebookonderzoek waarover de Amerikaanse krant berichtte, bleek dat 32 procent van de meiden die niet tevreden zijn met het eigen lichaam zich door het gebruik van Instagram nog onzekerder voelt. Bij jongens ligt dat percentage fors lager.

„Veel jongens gebruiken Instagram heel anders dan meiden”, zegt Jort. „Ik gebruik het vooral om op de hoogte te blijven van het nieuws.” Zijn buurman: „Ik voor leedvermaak. Ik houd van memeaccounts, waarbij mensen op de hak worden genomen.” Een derde: „Ik kijk vooral naar dikke auto’s. Daar ga ik me echt niet onzeker van voelen.”

 

Ontwikkeling van kinderversie Instagram gepauzeerd

Instagram is, in ieder geval tijdelijk, gestopt met het maken van een „kindvriendelijke” versie van het plaatjesplatform. Dat besloot het bedrijf achter de app vorige week na beschuldigingen dat Instagram niet genoeg zou doen om de lichamelijke en psychische gezondheid van kinderen te beschermen. Een commissie van de Amerikaanse senaat voelde een Facebookdirecteur vorige week stevig aan de tand over de kwestie.

De kinderversie zou zijn bedoeld voor kinderen tussen de 10 en 12 jaar, die nog niet op Instagram mogen. Ouders zouden met alles wat hun kind doet, kunnen meekijken, zegt een woordvoerder van Instagram.