De vogelhut wiebelt lichtjes heen en weer als we de trap beklimmen. Door de spleten heen is een tiental zwarte vogels te zien. Dammers: "Aalscholvers die zich laten opdrogen na de jacht op vis."

Alles bij elkaar opgeteld beheren Johan Dammers en zijn twee collega''s, opzichter Hennie en boswachter Jeroen, bijna 3000 hectare grond in onder meer de gemeenten Staphorst en Zwartewaterland. "Het Staphorster bos, dit natuurgebied en nog wat losse stroken langs onder meer het Meppelerdiep en het Zwarte Water."

Dammers stuurt zijn donkergroene vierwielaangedreven Suzuki van Staatsbosbeheer de dijk af, over een wegje langs het Zwarte Water. Een buizerd vliegt op en laat zich met een paar lome vleugelslagen wegzweven.

"Kijk, daar is de afwatering niet goed." Dammers wijst naar een deel van de uiterwaard waar een donkergroen gewas domineert. "Pitrus groeit goed als de grond verzuurd is door de regen. Het water kan niet weg; er is dus iets mis met de afwatering. Dat meld ik bij de opzichter. Hij zorgt ervoor dat het probleem wordt aangepakt."

De tocht gaat verder. Een boomvalk vliegt gelijk met de langzaam rijdende auto op. Laag scheert het dier over de graslanden, zoekt dekking in een sloot. "Als die een merel of een mus ziet, is het: Pats ik heb je."

Vervuiling

Kilometers ver kan boswachter Dammers kijken vanuit zijn werkkamer. In de verte rijden auto''s, richting Hasselt. Een lange rij elektriciteitsmasten verdwijnt in de verte. Aan de muur van zijn kantoor hangen platen met vogels en boomsoorten. De nagelnieuwe werkschuur "Bid en Werk" aan de rand van De Olde Maten is de uitvalsbasis van de drie natuurbeheerders.

"Je moet iets voor de natuur voelen." Dammers is duidelijk over wat er nodig is om boswachter te worden. Als klein jochie was hij zelf vaak buiten te vinden. "Hele eierverzamelingen heb ik aangelegd." Lachend: "Tegenwoordig is het zelfs verboden om eierschalen op zak te hebben."

De afwisseling is een van de boeiende kanten van zijn beroep. "Ik kan zomaar een telefoontje krijgen dat iemand een vervuiling meldt. Dan ga ik er direct naartoe en regel dat een bedrijf de rommel opruimt."

Een bericht daarover schrijven hoort ook bij de taken van Dammers. "Voorlichting en public relations, zoals dat zo mooi heet."

In het voorjaar organiseert Dammers excursies. "Ik huur een boot en we gaan naar de uiterwaarden om de kievitsbloemen, die zeldzaam zijn, te bekijken." Lachend: "Sommige fanaten liggen er op hun knieën voor om die goed op de foto te zetten."

In het najaar trekt de boswachter er met kinderen van basisscholen op uit. "Om paddenstoelen te bekijken."

Het beroep heeft volgens Dammers niet alleen mooie kanten. "Soms moet ik mensen een boete geven omdat ze de boel vervuilen of ergens met een hond lopen. Het geeft geen goed gevoel om een volwassene terecht te wijzen en te laten betalen."

Om de bekeuringen uit te mogen schrijven, volgde de boswachter een opleiding tot bijzonder opsporingsambtenaar. Dat was niet de enige bijscholing die hij kreeg. "Ik heb verschillende interne cursussen gevolgd voor de pr-functie. Hoe je moet omgaan met media."

De collega''s van Dammers hebben een andere specialisatie. "Jeroen doet de inventarisatie van het gebied. Hij weet hoeveel exemplaren er van elke dier- en plantensoort rondlopen en staan."

Opzichter Hennie zorgt voor de uitvoering van beheer. "Als er bomen gekapt moeten worden, regelt hij dat."

Boomvalk

Dammers zit "iets meer dan de helft" van de tijd binnen. "Achter dat ding daar", wijst hij naar het beeldscherm van zijn computer. "Naarmate er meer mogelijk is op dat ding, wordt er meer van je verwacht."

Maar het belangrijkste gereedschap van de boswachter blijft de verrekijker. "Je wil toch zien wat er rondloopt en -vliegt."

De kijker heeft er een geduchte concurrent bij gekregen: het mobieltje. "Maar ik zet ''em uit of stil als ik buiten ben."

Een beginnende boswachter verdient ongeveer 1200 tot 1300 euro netto, schat Dammers. "Gemiddeld ligt het loon van de boswachters bij Staatsbosbeheer rond de 2000 euro netto. Het is toch prachtig dat ik mijn geld op zo''n manier verdien? Mijn hobby is m''n beroep geworden."

Buiten geniet Dammers het meest van zijn beroep op onverwachte momenten. "Een mooie lucht zie je niet aankomen. Opeens is er die regen- of sneeuwbui waarop het zonlicht valt. Dat geeft een enorm mooi effect."

Opleiding

  • De opleiding opzichter/uitvoerder bos- en natuurbeheer, waarmee je boswachter kunt worden, duurt 4 jaar.
  • Om toegelaten te worden tot deze opleiding, worden vaak de volgende voorwaarden gesteld: Een vmbo-gt- of vmbo-kb-diploma. Een overgangsbewijs van klas 3 naar 4 havo/vwo is ook voldoende.
  • Onder meer Helicon biedt de opleiding aan op verschillende niveaus.