Wat waren de hoogtepunten?
"De mooiste momenten waren de bezoekjes aan de arme Joodse mensen. Het zijn zulke mooie en lieve mensen! We bleven even praten en dan vertelden ze heel open over wat ze vroeger hadden meegemaakt. Dat leverde vaak echt heftige verhalen over de holocaust op."
Heb je een voorbeeld?
"We ontmoetten een overlevende van de Holocaust in Baby Yar, vlakbij Kiev. Daar zijn in twee dagen tijd meer dan 33.000 joden omgebracht. De overlevende vertelde hoe dat gebeurde. De Joodse inwoners van Kiev kregen de oproep om zich te verzamelen op de hoofdweg. Zo niet, dan zouden ze gedood worden. Dus kwamen alle joden, vooral vrouwen, kinderen en ouderen, vroeg in de morgen naar die weg. Daar omsingelden de Duitsers hen. Ze moesten zich uitkleden en een kilometers lange route -de zogeheten "dodenweg"- lopen. Het was winter en het vroor 20 graden. Eenmaal aangekomen op de bestemming, werd iedereen na elkaar doodgeschoten. Sommige van hen lieten zich vallen voordat de kogel hen raakten. Zo werden ze levend begraven. Zo kwam het dat de grond daarna nog bewoog."
Hoe reageerden de mensen op jullie bezoek?
"We gaven ze een voedselpakket, waar ze enorm dankbaar voor waren. De dankbaarheid is zo groot, dat ik er vaak wel even stil van was. Deze mensen zijn zo blij met een bezoekje, een voedselpakket en een luisterend oor!"
Wat heb je met Oekraïne?
"Ik heb liefde voor Israel en de Joden, maar ook een grote liefde voor Oekraïne. Dit was de derde keer voor mij naar dit land. Ik houd van de cultuur en de mensen.
In Oekraïne zijn de mensen veel armer dan in Nederland. Toch geven ze veel. In Nederland kom ik zelden zulke gastvrije en gulle mensen tegen als in Oekraïne. Bijzonder eigenlijk, als wij iets geven, verwachten we er eigenlijk ook iets terug... Zij niet!"
Hoe blik je terug op de reis?
"Ik heb echt genoten van deze reis en geleerd dat we zoveel meer te geven hebben dan dat we denken!"
