Het kan je haast niet zijn ontgaan: in de Verenigde Staten is de strijd om het presidentschap losgebarsten. Hoe vaak kwam de Republikeinse kandidaat Donald Trump de afgelopen maanden niet met een opzienbarende quote in het nieuws? Toch waren dit nog maar wat losse flodders. Met de eerste voorverkiezing van maandag in de staat Iowa is het pas echt begonnen.

Voorverkiezingen

Voorverkiezingen zijn verkiezingen om tot één presidentskandidaat per partij te komen. Want voor maandag waren er nog twaalf Republikeinen en drie Democraten in de race voor het presidentschap. Na de voorverkiezingen in Iowa volgen die de komende maanden in de 49 andere Amerikaanse staten. De uitgebrachte stemmen gaan naar speciale afgevaardigden die tijdens partijconventies in juli de uiteindelijke Democratische en Republikeinse kandidaten voor het Witte Huis kiezen.

Omdat alle kandidaten hun uiterste best doen om genomineerd te worden, beginnen de campagnes al ver voor de eerste voorverkiezingen. „Het hele verkiezingscircus duurt anderhalf jaar”, legt Jan-Willem Kranendonk, voorzitter van de SGP-jongeren én hoofdredacteur van de website verkiezingenvs.com uit. Hij volgt het gebeuren in de Verenigde Staten op de voet. „Politiek is heel boeiend. Daarnaast vind ik Amerika een geweldig land. En ja, als daar dan ook nog zo’n uitgebreide verkiezingsstrijd plaatsheeft, is dat natuurlijk extra interessant.”

„Als ik Amerikaan was en ik wist dat Trump president zou worden, dan bleef ik thuis op de verkiezingsdag.”

Verhitte media

Dat het anderhalf jaar heisa is rond de presidentsverkiezingen is te danken aan de verhitte media en de ronkende campagnes. De kandidaten beuken de Amerikaanse kiezer murw met reclamespotjes (zie onderaan dit artikel voor enkele voorbeelden) en optredens in talloze televisiedebatten. Met flitsende filmpjes presenteren de kandidaten zichzelf op hun voordeligst. Ze werpen zich bijvoorbeeld op als voorvechter van gelijke rechten of als dé leider in bange tijden. De campagnespotjes gaan ook gepaard met moddergooien, vertelt Jan-Willem. „Kandidaten maken elkaar soms op een vreselijke manier zwart om er zelf beter van te worden.”

„Kandidaten maken elkaar soms op een vreselijke manier zwart om er zelf beter van te worden.”

Hoe groots de campagnes worden aangepakt, is te zien aan de hoeveelheid geld die erin omgaat. „Alleen Barack Obama al gaf in 2012 rond de 1 miljard dollar uit om herkozen te worden.”

Indruk maken

Een van de redenen voor de megacampagnes is dat de kandidaten in elk van de vijftig staten van Amerika een goede indruk moeten maken. Dat geldt al bij de voorverkiezingen, maar zeker op 8 november. Want het Amerikaanse systeem zit zo in elkaar dat de winnaar in een staat alle stemmen krijgt toegewezen (het zogeheten ”the winner takes it all”-principe). Overigens stemt het volk via kiesmannen, dus indirect, op de presidentskandidaat.

Dat mensen de heisa in de VS maar overdreven vinden, kan Jan-Willem wel begrijpen. Toch heeft het circus volgens hem ook een functie. Amerikanen zien al het ‘gedoe’ als een goede test. „Als je niet eens de keuring van het volk kunt doorstaan, hoe doe je het dan in onderhandelingen met Vladimir Poetin?”

„Als je niet eens de keuring van het volk kunt doorstaan, hoe doe je het dan in onderhandelingen met Vladimir Poetin?”

En oh ja, de verkiezingen gaan natuurlijk ook echt ergens om. Het Amerikaanse presidentschap is geen niemendalletje. Door deze job is straks misschien Ted Cruz of Hillary Clinton wel de invloedrijkste persoon ter wereld.

Extra interessant

Volgens Jan-Willem zijn juist deze verkiezingen extra interessant om te volgen. „Allereerst omdat Obama niet meer herkozen kan worden. Niet alleen de Republikeinen, maar ook de Democraten kiezen dus een nieuwe leider. Bovendien zijn er meer kandidaten bij de Republikeinen dan normaal. Het wordt waarschijnlijk erg spannend wie de uiteindelijke presidentskandidaten worden.”

Daarbij maakt een uitgesproken figuur als Trump het mediacircus nog wat smeuïger. Over Trump is Jan-Willem duidelijk: „Als ik Amerikaan was en ik wist dat hij president zou worden, dan bleef ik thuis op de verkiezingsdag.”

Reactie Puntuit-panellid Laureen Goedbloed op presidentsverkiezingen in de VS:

„Deze kerstvakantie ben ik nog in de Verenigde Staten –Florida– geweest. In een gesprekje met bewoners kwamen de verkiezingen al snel ter sprake. Bijna iedereen die ik sprak, was blij dat Obama niet herkozen kan worden. Ze vonden zijn beleid nogal soft. „Ik hoop helemaal niet dat Hillary Clinton wint”, zei een man uit North Carolina. „Dan wordt het helemaal een soft beleid!”

Dat de kranten bol staan van het nieuws over de verkiezingen, begrijp ik. Ze zijn, vind ik, best belangrijk. De verschillen qua beleid zijn, als ik de Amerikanen zo hoorde, nogal groot. Waar Clinton staat voor gelijke rechten voor vrouwen en rassen, staat Donald Trump voor rijkdom en een betere grensbewaking. In mijn ogen is Trump een populist, de Amerikaanse variant van Wilders.”

Reactie Puntuit-panellid Jonathan Maarsman op presidentsverkiezingen in de VS:

„In de Verenigde Staten kan iedereen zich kandidaat stellen voor het presidentschap. Maar om bekend te worden bij de burgers moet je campagne voeren, en dat kost veel geld. Ik ben niet voor deze manier van presidentsverkiezingen. Degene met de grootste mond en het meeste geld wint. Daarnaast wordt niet altijd de kandidaat gekozen die de meeste stemmen van het volk krijgt, omdat ze werken met stemmen via kiesmannen.

Ik volg de Amerikaanse verkiezingen niet heel actief. Als er een nieuwe president is, hoor ik dat vanzelf op het nieuws. Wel pik ik af en toe wat mee, zoals over Donald Trump. Die komt bij mij over als een rijke zakenman die erg met zichzelf is ingenomen en wel van een feestje houdt.”

Interessante graphics

Klik hier voor een artikel met interessante graphics, o.a. met een overzicht van het verkiezingsjaar. Ook vind je er een verdere uitleg van het Amerikaanse verkiezingsstelsel.

Overzicht van karakteristieke verkiezingsspotjes

Allereerst heb je de (positieve) video's die over de kandidaat zelf gaan.

1. Zoals het filmpje waarin Hillary Clinton zich kandidaat stelde voor het presidentschap:

 

2. Of filmpjes waarin de kandidaat -in dit geval Republikein Jeb Bush- strooit met allerlei verkiezingsbeloften:

 

3. Of een satirisch variant, een kerstmisparodie waarin de Republikein Ted Cruz goed uit de verf moet komen:

 

4. Of een ultranationalistische aanpak van een verkieizingsbijeenkomst van Donald Trump:

 

Daarnaast zijn er video's die juist de tegenstander in een kwaad daglicht willen stellen.

5. Zoals deze video waarin Republikein Marco Rubio voor gek wordt gezet:

 

 

6. Of de video waarin Democraat Sanders overkomt als een zwakkeling, omdat hij door activisten van het podium wordt verdrongen in Seattle:

 

7. En je hebt natuurlijk ook de combinatie van het zwart maken van anderen en het ophemelen van eigen kandidaat: