Saamhorigheid past perfect bij de kerstgedachte ”oog hebben voor elkaar”. Maar dat sterke groepsgevoel mag niet beperkt blijven tot Kerst. Ook buiten de decembermaand is het onze taak de onderlinge verbondenheid te voelen en verantwoordelijkheid te dragen voor de binding met de samenleving. Doen we dat, dan valt op dat grote groepen Nederlanders zich op dit moment níet verbonden voelen met de gemeenschap. Eenzaamheid viert hoogtij. En niet alleen bij ouderen, vooral ook bij jongeren.

Uit recent Vlaams onderzoek blijkt dat tienduizenden jongeren in Nederland langdurig eenzaam zijn. Hun chronische tekort aan sociale contacten zorgt voor mentale en fysieke problemen. Jarenlang was er geen aandacht voor deze kwetsbare groep. De hashtag #maatjegezocht doorbrak de taboesfeer. Nu is de politiek aan zet.

Spiegel

De roep om meer gemeenschapszin komt niet uit de lucht vallen. Na de verzuiling heeft zich een individualiseringsbeweging in gang gezet. De versterking van individuele vrijheden heeft het individu verrijkt, maar de samenleving verarmt. Nu blijkt dat de doorgeslagen individualisering de gemeenschappelijkheid heeft afgebroken. We leven langs elkaar heen in plaats van mét elkaar. De samenleving moet zichzelf een spiegel voorhouden en op zoek gaan naar een nieuwe balans tussen gemeenschappelijke orde en persoonlijke vrijheid.

In die zoektocht hoeven we het wiel niet opnieuw uit te vinden. Het is eerder de kunst om maatschappelijke organisaties en initiatieven die er al zijn te ondersteunen én uit te breiden. Vooral op lokaal niveau. Neem bijvoorbeeld Stichting Join US, een meldpunt voor eenzame jongeren onder de 30 jaar. Op dit moment is de stichting voornamelijk actief in Noord-Brabant, maar de vraag naar de door hen geboden hulp reikt voorbij de Brabantse provinciegrens. Een effectieve uitwisseling van lokale aanpakken tegen eenzaamheid is hard nodig.

Ook het landelijke actieprogramma ”Eén tegen Eenzaamheid” zou zich niet uitsluitend moeten richten op eenzaamheid onder ouderen, maar zijn werkterrein moeten verbreden. Een motie die hiertoe opriep, werd een jaar geleden breed gesteund in de Tweede Kamer. Teleurstellend is dat het kabinet de motie vooralsnog niet uitvoert en enkel voor eenzaamheid onder ouderen miljoenen beschikbaar stelt.

Sociale bubbel

Laten we onze creativiteit ook meer inzetten om groepen met elkaar in contact te brengen. Waarom gaan studenten in deze tijden van woningnood niet meer samenwonen met ouderen?

Het onderwijs speelt tot slot een cruciale rol in het aanjagen van de maatschappelijke betrokkenheid van jongeren. Dat kan in allerlei vormen: van een maatschappelijke stage tot het stimuleren van vrijwilligerswerk. Het brengt jongeren met verschillende achtergronden bij elkaar en trekt hen uit hun sociale bubbel of isolement. Maar de eerlijkheid gebiedt te zeggen dat veel studenten op dit moment weinig financiële ruimte hebben voor extra-curriculaire activiteiten. Het leenstelsel pijnigt niet alleen de portemonnee van de jongste generatie, maar schaadt tegelijkertijd de hele samenleving.

”There is no I in team”: individuen worden gedragen door de gemeenschap. Die gemeenschap moeten we dan ook meer ondersteunen én waarderen. Deze instelling is de eerste stap in de aanpak van eenzaamheid. Van #maatjegezocht naar #maatjegevonden. Want niemand mag ná Kerst alleen zijn!

De auteurs zijn lid van CDA-Jongeren.