Spreken is zilver, zwijgen is goud. Een bekende uitdrukking die zeker op de dodenherdenking van toepassing is. Toch voelen Babette, Christine en Marinda dat ze moeten spreken. Over vrijheid. En wat dat voor hen betekent. Het zal vanavond niet alleen gaan over de dood, maar ook over liefde. En vergeving.

[youtube]

Het is de zesde keer dat leerlingen van het Van Lodenstein College een gedicht voordragen op de Grebbeberg. De grond waar in de meidagen van 1940 duizenden dappere Nederlandse jongemannen het leven lieten.
„De gedichten mogen niet te religieus zijn van de organisatie, maar de christelijke visie op vrijheid klinkt bij deze leerlingen wel degelijk door”, weet Mariska van Riessen, docente Nederlands.
De poëzie van de drie meiden uit vwo 3 heeft de burgemeester van Rhenen, samen met de organisatie, uitgekozen om te worden voorgedragen.

Hitler vergeven door genade

„Vrijheid betekent dat je jezelf kunt zijn en tegelijkertijd goede regels gehoorzaamt”, vertelt Marinda Arends (14) uit Opheusden vol overtuiging. „Regels zijn nodig om vrij te zijn. Ik ben niet vrij om niet naar school te gaan. Ik moet. Maar juist daarom heb ik na mijn middelbareschooltijd een grotere vrijheid. Ik kan gaan studeren, een baan zoeken, geld verdienen enzovoort. Echt vrij ben je pas wanneer je liefhebt. Als je haat, houd je jezelf en anderen gevangen. Daarom is het belangrijk om te vergeven. Dat is zelfs onze opdracht."

"Vergeven is moeilijk"

En Hitler dan, moeten we die ook vergeven? Daarvan is Marinda overtuigd. „Stel dat je eigen vader is omgekomen door zijn moordpartijen. Wat is het dan mooi als je daar door de genade van God vrede mee kunt krijgen?” Zelf vindt Marinda vergeven ook moeilijk. „Soms lukt het, soms niet. Het is gemakkelijker als je naar jezelf kijkt en bedenkt dat je zelf ook dingen fout doet.”

Zoals klei verhardt door zon
Verstevigt vrijheid door liefde.
Hij, die vrijheid voor mij won,
Hij die rotsen voor mij kliefde.

Op weg naar vrijheid voor beiden,
Gevochten, gestreden, geveld,
Zoals velen in alle tijden,
Herinnert ons een oorlogsheld.

Ook nu smachten mensen naar macht
en wordt anderen vrijheid ontnomen.
De minste zijn, door die kracht
hoeft aan vrijheid geen einde te komen.

Vrijheid geeft mensen het recht van leven,
vrijheid is een doel dat wordt behaald
door hen die alles ervoor geven,
soms met hun levens betaald.

Door vrijheid beladen,
met liefde, respect en beleid,
schrijven we mensen niet af, maar hun daden.
Samen omarmen we vrijheid!

Waard om voor te sterven 

„Vrijheid betekent dat je kunt doen en laten wat je wilt. Dat niemand de baas over je speelt, maar je zelf keuzes mag maken”, meent Babette van Dijk (15). „Vrijheid is mij m’n leven waard.”
Het wordt wel steeds lastiger om voor vrijheid te vechten, denkt de Achterbergse. „Vooral tegen aanslagen valt niet te strijden. En in de tijd van de Tweede Wereldoorlog voelde een Nederlander zich ook echt Nederlander. Als er nu oorlog uitbreekt, kun je net zo goed emigreren naar Australië. De wereld is mondialer geworden.”

"Er zal nooit vrede komen op aarde"

Babette leest veel over de oorlog. „Er zal nooit vrede komen op aarde. Zelfs als de aanslagen weer overgaan, blijven er burgeroorlogen. Dat staat ook in de Bijbel. Maar we moeten niet bij de pakken gaan neerzitten.”

Over de strijd is veel verteld.
Over de oorlog veel geschreven.
Duizenden zijn toen geveld.
Zij hebben hun leven gegeven.

In de oorlog vloeien tranen.
In de oorlog vloeit er bloed.
In de oorlog wil men vrede
en toont men heldenmoed.

Vrijheid kun je niet leren.
Vrijheid kun je niet doen.
Voor vrijheid moet je vechten.
Dat is nog net als toen.

De strijd is geen verhaal,
de oorlog geen verleden.
Het vuur van strijd en haat,
dat woedt nog in het heden.

De wereld lijdt nog steeds.
Zij bloedt uit duizend wonden.
De vrede is niet behaald,
de vrijheid niet gevonden.

Nog steeds, in de hele wereld,
vallen doden en gewonden.
Zij vechten voor hun vaderland
of worden uitgezonden.

Met vrijheid begint een nieuw gevecht 

„Ik weet niet precies wat vrijheid is”, begint Christine Prosman (15) uit Achterberg. Ze las oorlogsboeken om zo een goed gedicht over vrijheid te kunnen maken. „Ik denk dat je pas écht kunt begrijpen wat vrijheid is, wanneer je gevangen bent geweest.”
Haar gedicht gaat over de zoektocht naar vrijheid. Uiteindelijk wordt die gevonden. Maar dan begint er weer een nieuwe strijd. Om die verkregen vrijheid ook te houden.
„Vrijheid is belangrijk, want dan kan het christelijk geloof een plek krijgen”, meent Christine. „De belangrijkste strijd is die voor de eer van de Heere. Elke dag denk ik wel even aan die strijd. Het is een moeilijke strijd, zeker nu ik ouder word gaat dat niet meer vanzelf. Als ik iemand hoor vloeken, zeg ik er niet altijd wat van.”

"De belangrijkste strijd is die voor de eer van de Heere"

Maar deze Kerst wil de vwo’er proberen haar een aantal Achterbergers mee te krijgen naar het kinderkerstfeest. „Ik zwaai altijd naar verschillende mensen waar we op zondag langslopen wanneer we naar de kerk in Rhenen gaan. Het is belangrijk om te vertellen over God, want het gaat niet goed met Nederland. En daar zijn oordelen aan verbonden.”

Gevangen in een net, een net zonder mazen.

Eenzaam loop ik door grauwe straten.
Dood en verraad grijnzen mij aan.
Om iedere hoek, achter iedere muur
kan hij zijn:
de dood.

Zoekend naar de horizon, langs
eindeloze versperringen

ik geef de moed niet op
zoekend, struikelend, vallend
verder ga ik, verder,
mijn onstuimig verlangen volgend.
Zal ik het vinden,
vrijheid?

Vrij zijn, het begin
van een nieuwe strijd.

Een uitbundige dankbaarheid
welt op uit mijn hart.
De schitterende diamant gevonden,
maar voor velen te laat….
En voor mij…
Vrijheid!

Geen vrijheid meer te hebben
vertelt pas echt wat vrede is.