Aanvankelijk is het een ouderwets gezellige jaarwisseling in café De Hemel. Tot op het moment dat er een bosje sterretjes wordt aangestoken. De kerstversiering aan het plafond vat vlam en valt naar beneden, waardoor er brand uitbreekt. In de consternatie die volgt, komen veertien jongeren om het leven. Zo'n 200 anderen raken ernstig gewond. Een van die zwaargewonde jongeren is de destijds 15-jarige Gerie Smit. Zij schreef in december 2009 "Nieuwe handen", een autobiografische roman over die bewuste nacht.
Hoe heb jij die cafébrand ervaren?
„Ik was in het café om vrienden en vriendinnen een gelukkig Nieuwjaar te wensen. Op een gegeven moment was ik met mijn vriend in gesprek. We maakten nog grappen over het vuurwerk dat we zagen. Vanaf dat moment ben ik een deel van mijn herinnering kwijt. Ik weet nog dat ik viel en dacht dat ik het niet overleven zou. Voor mijn gevoel werd ik pas uren later opgevangen. Er was grote paniek. Ik weet nog dat ik naar het ziekenhuis ben gebracht."
En toen?
„Achteraf bleek dat ik derdegraadsbrandwonden had opgelopen. Mijn handen zaten onder de blaren, de vellen hingen eraan. Daarnaast had ik verwondingen aan mijn benen en rug. In het ziekenhuis heb ik op het randje van de dood gelegen. Ik werd pas begin februari wakker, had dus een maand in coma gelegen."
Heb je vrienden verloren tijdens de brand?
„Nee. Wel bekenden. De meesten waren vage kennissen of klasgenoten van vroeger."
Deden die brandwonden wat met je zelfbeeld?
„In het begin wel. Ik was vijftien, zestien jaar, dus onzeker over mijn uiterlijk. Al vrij snel raakte ik gewend aan de verwondingen. Ik kan gewoon in de spiegel kijken. Je groeit eroverheen."
Waarom schreef je je boek pas in 2009?
„Ik vond het toen een mooi gebaar naar het verleden. Tegelijkertijd denk ik: je moet niet te vaak terugkijken, maar juist vooruit. In het café ziet alles er nog steeds zo uit als kort na de brand. De tijd staat daar stil, maar ik wil verder."
Hoe sta je tien jaar later tegenover de brand?
„Ik heb de periode allang afgesloten. Maar ik vind het wel waardevol om op 1 januari naar de herdenkingsbijeenkomst te gaan. Verder gaat alles zijn gangetje. Mijn vriend en ik maken bijvoorbeeld gerust grappen over vuurwerk. Ik ben er niet bang voor."
Fotograaf Suzan van de Roemer is de fotografe die de beelden gemaakt heeft voor de expositie "De kracht van Volendam". De tentoonstelling is tot 16 januari te zien is in de Melkweg Galerie in Amsterdam. Van de Roemer fotografeerde 25 Volendammers die gewond raakten tijdens de cafébrand. De Amsterdamse ontmoette de jongeren in 2003. Zie hieronder de verhalen van zes andere jongeren die de brand overleefden.
tekst Jan Mark ten Hove, beeld ANP
