Op deze woensdag lopen vier jongens om 9.00 uur toch wel nieuwsgierig over het terrein van Stoeterij Willemien in Otterlo. Aan het werk moeten ze. In een van de schuren krijgen ze uitleg van de eigenaar van de manege. Drollen scheppen, terrein aanvegen, stro wegharken. „En denk erom: doe het netjes! Aan het einde van de dag moet ik aangeven of je het goed, matig of slecht hebt gedaan. Zorg ervoor dat je niet nog een dag kwijt bent.”

Vuurwerk afsteken terwijl het nog niet mocht. Daarom zijn de jongens hier. Martijn vertelt tijdens het vegen wat er gebeurde. „Ik stak voor onze flat een potje af. Gewoon, voor de buurjongens. Opeens komt er een politieauto aanscheuren, de deuren worden opengegooid en twee agenten rennen op me af. Vet overdreven natuurlijk. Man, ik schrok me wild.”

Bij Martijn thuis plaatsen de agenten hem voor de keus: of een boete van zo’n 100 euro, of Halt en een taakstraf van zes uur. Hij kiest voor het laatste. „Dan maar werken. Echt leuk is het niet, maar altijd beter dan 100 euro betalen.” Of hij er iets van geleerd heeft? „Ja, dat wel. Ik doe het nooit meer, want dit is niks.” Hij kijkt nog eens rond, krabbelt een nieuwsgierig boerderijhondje achter de oren en pakt zijn bezem weer beet. „Man, ik had gewoon nog op bed kunnen liggen.”

Achter de stapmolen waarin vier prachtige paarden rondlopen, haalt Hendrik (16) uit Ede wat aangekoekte modder weg. Hij gooit het op een hoopje om het straks met schep en kruiwagen op te ruimen. Samen met zijn twee vrienden stak hij de vrijdag voor oudjaar wat vuurwerk af bij een hangplek voor jongeren.

„We zaten in de container waar we wel vaker zijn en gooiden met vuurwerk. Gewoon legaal spul hoor, niks bijzonders. Opeens stonden er drie auto’s voor de deur. Voordat we ook maar iets konden doen, waren we gepakt.”

Ook Hendrik en zijn vrienden kiezen voor een taakstraf. Hoe hoog de boete anders was uitgevallen, willen ze op het politiebureau niet zeggen. Zelf moet hij tot 15.00 uur werken. Zijn kameraden, Pieter en Corné, mogen om 13.00 uur al stoppen, omdat ze een jaar jonger zijn.

De eerste komt net aangelopen. Met een bats over zijn schouder sjokt hij naar zijn plekje toe. „Haha, Corné heeft echt een smerig werkje”, roept hij over het erf. „Die zit met z’n handen in vies stro.” Als je er maar om kunt lachen.

Benno Schutter, Haltmedewerker, legt uit welke straf jongeren zoal kunnen krijgen. „We proberen altijd iets te bedenken dat dicht bij de daad ligt. Bij vuurwerk is rommel opruimen de meest logische keuze. Als het om winkel­diefstal gaat, laten we jongeren vakken vullen of de vloer van de desbetreffende winkel schrobben.”

Waarom geen vuilnis prikken langs de weg? „Te gevaarlijk”, vindt Schutter. „En ook minder eenvoudig te controleren. Dan moet je steeds iemand bij de hand hebben. Op deze manege is er altijd iemand aanwezig om een oogje in het zeil te houden.”

Of deze jongens dat echt nodig hebben, valt te betwijfelen. Om 10.00 uur ligt een groot deel van het terrein er al keurig bij. Hendrik vindt het werk een eitje. „Al twee jaar lang doe ik elke zaterdag zulk werk. Wel jammer dat ik er nu niets mee verdien.”

Martijn, Hendrik, Pieter en Corné heten in werkelijkheid anders.

----

Halt!

Jongeren tussen de 12 en de 18 jaar die in de kraag worden gevat wegens winkeldiefstal, vernieling of het illegaal afsteken van vuurwerk komen niet direct in aanraking met justitie. Was dit wel het geval, dan kregen ze op jonge leeftijd al een strafblad. Om dit te voorkomen en om jongeren hun fout goed te laten maken, bestaat Halt al zo’n dertig jaar.

De politie verwijst jongeren door naar Halt, dat voorlichting geeft op scholen en taakstraffen oplegt. De zwaarte van deze straf is afhankelijk van de overtreding en de leeftijd van de dader.

Zeker rond de jaarwisseling krijgen nogal wat jongeren een taakstraf vanwege het afsteken van vuurwerk buiten de daarvoor gestelde tijden. Toch wordt dit de laatste jaren minder, zie hieronder.

Jaar 2008/2009: 2934 opgepakte jongeren (14 procent met illegaal vuurwerk)

Jaar 2009/2010: 2299 opgepakte jongeren (14 procent met illegaal vuurwerk)

Jaar 2010/2011: 1766 opgepakte jongeren (20 procent met illegaal vuurwerk)

Jaar 2011/2012: 1439 opgepakte jongeren (19 procent met illegaal vuurwerk)