„Wil je ook een ijsje?” vragen leerlingen lachend op een schoolplein in Jakoetsk. De thermometer wijst -46 graden Celsius aan. De jongeren wandelen tijdens de pauze in een bevroren, sprookjesachtige wereld naar een naburig winkeltje, terwijl enkele jongens in de sneeuw een potje voetbal spelen. Iemand spuit warm water met een waterpistool: een bevroren waterstraal snijdt door de lucht. Anderen vermaken zich in de pauze in het warmr schoolgebouw.

Jakoetsk ligt 6468 kilometer ten oosten van de Russische hoofdstad Moskou. Basisschoolkinderen krijgen er vrij bij temperaturen van 45 graden onder nul. In januari wees de thermometer nog -47 graden aan, vrije dagen dus voor de eerste 
vier groepen. Groep 5 tot en met 8 –in Nederland de onderbouw van de middelbare school– had pech: zij krijgen vrijaf bij temperaturen vanaf 
-48 graden. De bovenbouw moet wachten tot het 50 graden of meer vriest. Hoe leven jongeren hier, in deze snijdende kou?

„We zijn blij als de lessen uit­vallen omdat het buiten te koud is of omdat de verwarming kapot is”, zegt Elena Ivanova (11). „Het is goed om dan thuis te blijven, want het is ongezond om bij extreem lage temperaturen buiten te zijn. Ik heb vorig jaar wel een keer op het meer geschaatst, maar onder een speciale overkapping. Schaatsen in de buitenlucht is veel te koud. Toch zal ik nooit uit Jakoetsk verhuizen, want ik ben hier geboren en al mijn vrienden wonen hier.”

Handschoenen

„Als het warmer is dan 20 graden onder nul, hoef ik echt geen handschoenen aan”, lacht Maxim Timofeef (17). „Ik ben mijn handschoenen ook wel eens kwijt bij lagere temperaturen, maar dan steek ik mijn handen gewoon diep in mijn zakken. Toen we een keer vrijaf kregen van school omdat het 48 graden vroor, bleef ik met een paar vrienden nog twee uur voetballen op het schoolplein. Ik warm binnen wel weer op. In huis en op school is het lekker warm, vaak zelfs te heet. De temperatuur wordt er meestal centraal geregeld, waardoor je niet zelf in de hand hebt hoe warm het binnen is. Dan hoef je thuis geen dikke trui meer te dragen. Voordeel is dat als je uit zo’n hete omgeving de straat op stapt, je het buiten, in de vrieskou, langer uithoudt.”

Sneeuwscooter

„In de winter kunnen we over de rivier rijden”, zegt de 17-jarige Christina. „De overheid legt dan een weg aan over de bevroren rivier de Lena, het ijs is 2 meter dik. Ook als de weg nog niet is vrijgegeven, zijn er altijd waaghalzen die de rivier toch met auto’s en vrachtwagens oversteken. Regelmatig verdwijnt er een voertuig onder het ijs. Op een naburig meer worden in de winter autoraces gehouden, op een speciale, sneeuwvrije baan.”

„Mijn wangen zijn een keer bevroren toen ik een uur buiten moest lopen bij -48 graden”, zegt Micha Borisof (14). „Ze genazen gelukkig snel, maar een kennis van me was minder gelukkig. Hij ging een uur rijden met z’n sneeuw­scooter. Na het ritje wilde hij de sneeuw van zijn gezicht halen, maar hij veegde ook zijn vel mee. Een huidtransplantatie was nodig.”

Dit artikel is mede mogelijk gemaakt door Free Press Unlimited.

----

64 graden vorst

Jakoetsk: de koudste stad op aarde. Wie wel eens een potje Risk speelt, weet Jakoetsk op de kaart te vinden in het verre oosten van Rusland. Het vroor er zelfs 64 graden, maar de temperatuur ligt er ’s winters meestal rond de -40 graden. Al in oktober zakken de temperaturen onder nul en pas in mei komt de gemiddelde temperatuur weer boven het vriespunt. Maar de grond ontdooit er nooit, die is permanent bevroren. Permafrost, heet dat. Inwoners van Jakoetsk houden zich in de winter warm met bont. Mutsen van vossen- of wasberenvel, sjalen van bever- of konijnenbont, mantels van eekhoorn- of hermelijnbont en laarzen gemaakt van rendiervel.