Mobiele telefoon krijgt een gezicht

Bijna 125 jaar later ligt er een wereldwijd netwerk van 850 miljoen telefoonaansluitingen. Bovendien werkt het apparaat van Bell tegenwoordig ook zonder bedrading: de mobiele telefoon. Daarvan zijn er inmiddels een krappe 400 miljoen. Het is lastig om de tel bij te houden, want iedere maand komen er 5 miljoen bij. Alleen al in Nederland verdubbelde het bezit van mobiele telefoons afgelopen jaar van 15 naar 30 procent van de bevolking.

Als Bell en zijn hulpje anderhalve week geleden in Genève hadden rondgelopen, zou het experiment anders verlopen zijn. „Mr. Watson, blijf maar daar, want ik zie je al.” Belangrijkste nieuws op de Telecom 99, de grootste telecommunicatiebeurs ter wereld, is de mobiele telefoon van de toekomst. Die gaat er radicaal anders uit zien. De mobi is op dit moment vooral in gebruik als wandelende praatpaal, maar de honderden leveranciers die in de Zwitserse hoofdstad hun hebbedingetjes uitstallen, zijn het erover eens dat binnenkort plaatjes, video's en internetpagina's op het kleine scherm te zien zijn. Binnen enkele jaren besteedt de wereldbevolking meer belminuten aan gegevens, tekst of videobeelden dan aan spraak. Deskundigen kibbelen nog over de vraag of dat in 2002 of in 2003 zal zijn.

Beeldtelefoon
Koploper is de Japanse firma Kyocera. Sinds vorige maand kunnen Japanners elkaar aankijken tijdens het telefoneren. De VisualPhone VP-210 heeft rechtsboven een kleine camera en daaronder een kleurenschermpje. Tomoko Nakamura laat zien hoe het werkt: in de rechteronderhoek van het beeldscherm ziet ze zichzelf, de rest van het scherm is gevuld met het hoofd van haar gesprekspartner. Een videoconferentie in het klein. Tegelijk praten en kijken is even wennen: je moet de telefoon niet tegen je oor aanhouden want dat is geen gezicht. De VP-210 is daarom uitgerust met een luidspreker en een standaard zodat je het toestel voor je op tafel kunt zetten.

Beeld bij de telefoon maakt allerlei andere snufjes mogelijk: in het adressenboek staan foto's van alle bekenden, je kunt de camera gebruiken om foto's te maken en die met dezelfde telefoon per e-mail versturen naar een kennis of naar je eigen pc. Is de telefoon niet in gebruik, dan staat er een screensaver op het scherm; desgewenst stuurt het ingebouwde antwoordapparaat een videoboodschap naar een beller.

De kwaliteit van het beeld bij deze VisualPhone is redelijk, elke seconde komen twee beeldjes binnen. Om die snelheid te bereiken is een speciaal telefonienetwerk nodig dat op dit moment alleen in Japan aanwezig is. Het zogenaamde Personal Handyphone System (PHS) heeft meer dan 5 miljoen abonnees en verzendt gegevens met een snelheid van 32.000 bits per seconde, ruim drie keer zo snel als de bekende GSM-toestellen. Tweederde deel van de verzonden nullen en enen wordt gebruikt voor de overdracht van het videosignaal, de rest voor de spraak.

Snelheid
De snelheid van het verzenden van gegevens is een belangrijke beperking van GSM-toestellen. Het wachten is daarom op de derde generatie mobiele telefoons, de zogenaamde CDMA-telefoons. De techniek daarvoor is wel beschikbaar, maar de basisstations staan er nog niet. Volgens de planning zullen in maart 2001 de eerste netwerken van start gaan, opnieuw in Japan. Europa volgt pas een jaar later. De snelheid van die techniek loopt dan op tot 2 megabit per seconde. Ter vergelijking: dat is 32 keer zo snel als de ISDN-modems waarmee vandaag de dag veel internetters werken.

De concurrenten van Kyocera wrijven zich in de handen bij zulke snelheden, want hun apparaten zijn er klaar voor. Dan komen al die toepassingen binnen bereik waar ze nu hun klanten mee paaien. Die liegen er niet om, want Telecom 99 is dé plaats waar alle fabrikanten van telecommunicatieapparatuur hun nieuwste snufjes tonen. De mobiele telefoon en het internet zullen ineensmelten, zegt Ericsson-directeur Hellström. „Eind 2001 beschikt de helft van alle mobiele bellers in de wereld over internetdiensten.”

Titanic
Op het kleine scherm van de Millennium Multimedia Phone van Samsung draait de film Titanic, direct vanaf internet. „Deze telefoon brengen we in Korea op de markt in 2002”, zegt woordvoerder T. Y. Kim. „Je kunt er een film mee bekijken, een restaurant mee zoeken, verkeersinformatie opvragen of aandelenkoersen bijhouden.”

Natuurlijk behoort een gewoon telefoongesprek ook tot de mogelijkheden, maar de meeste fabrikanten wijzen liever op de vele extra's. De Finse fabrikant Benefon levert een gedetailleerde routeplanner. Motorola laat zien hoe je een fax verstuurt vanaf een mobiele telefoon. Samsung heeft z'n telefoon verstopt in een polshorloge, gekoppeld aan het plaatsbepalingssysteem GPS. Ericsson bedenkt een halsband die moeder een seintje geeft zodra een kind buiten de vooraf ingestelde perken gaat. Hyundai ontwikkelt een telefoon als een halssierraad met ingebouwde camera, waarmee moeder en kind met elkaar kunnen corresponderen.

Het wereldwijde web wordt draadloos. Nokia: „In 2010 zal elke auto minstens één internetadres hebben.” Ook 's werelds grootste telecombedrijf, het Japanse NTT, maakt het bont. De mobiele divisie heet DoCoMo. In een flitsend filmpje geeft het bedrijf zijn visie op de toekomst. „Vertel eens tegen opa dat we vanavond om vijf uur eten”, zegt moeder tegen haar zoon. Terwijl opa zijn middagommetje doet, gaat het lampje op z'n wandelstok knipperen. Een klepje in de ronding van de stok schuift omhoog en vanaf een klein scherm kijkt zijn kleinzoon hem aan. Opa laat zich niet opjutten. In hetzelfde tempo schuifelt hij verder.

Hyperlinks naar de websites van de diverse fabrikanten van mobiele telefoons:
Marktleider Nokia
Nokia: demonstratie van de telefoon
Tweede speler: Motorola
Motorola: enkele prototypes
Ericsson
Ericsson: informatie over het Wireless Application Protocol
Kyocera: telefoon met videomogelijkheden
Benefon: telefoon die Internetpagina's kan lezen
Grootste telecombedrijf ter wereld NTT DoCoMo: presentatie Vision 2010

Draadje los