Wetenschap 30 oktober 2001

Microsoft rekent af
met 'blauwe schermen'

Door S. M. de Bruijn
„Het systeem is onstabiel geworden.” „Dit programma heeft een ongeldige bewerking uitgevoerd en wordt afgesloten.” „Druk op Ctrl-Alt-Delete om verder te gaan.” Menig computergebruiker keek ooit wanhopig naar die witte regels op het bekende blauwe scherm. Verloren gegevens en tijd veroorzaken de nodige frustratie. Waarom waren computers ook al weer zo handig?

Bill Gates
Microsoft-topman Bill Gates ontmoet een manager van General Motors en zegt: „Als General Motors net zo boven op de techniek had gezeten als de computerindustrie, zouden we nu allemaal in auto's rijden die 25 dollar kosten en 250 kilometer rijden op 1 liter brandstof.” De repliek van General Motors luidt: „Als GM op dezelfde manier met technologie omging als Microsoft, dan zou uw auto er minstens twee keer per dag zonder aanwijsbare reden mee ophouden. U zou dit gewoon accepteren, de auto herstarten en verder rijden.”

De grap gaat nog verder –over een airbag die eerst vraagt: „Weet u het zeker?” voordat hij afgaat– maar dat is nu even niet van belang. Van dit soort moppen circuleren er honderden op internet. Hardnekkig worstelt 's werelds grootste softwarebedrijf met het beeld dat het niet eens in staat is een fatsoenlijk computerprogramma te bouwen dat een paar weken achtereen probleemloos werkt. Microsoft lijkt daar serieus korte metten mee te willen maken door de introductie van zijn jongste besturingssysteem, Windows XP, vorige week donderdag.

Het besturingssysteem is het belangrijkste programma van de computer omdat het als een spin in het web toetsaanslagen van het toetsenbord herkent, ervoor zorgt dat de letters op het scherm te zien zijn, bestanden op de harde schijf en het geheugen van de computer beheert, en tegelijkertijd contact onderhoudt met randapparatuur zoals printers, cd-roms en diskettestations.

Windows XP is een beetje een vreemde eend in de bijt van Microsoft, want het is een kruising tussen twee productseries, waarvan de ene (Windows 95, 98 en Me) bedoeld is voor de consumentenmarkt, en de andere (Windows NT, 2000) voor de zakelijke. „In XP zijn twee werelden samengekomen, al het goede van Windows in één besturingssysteem”, zegt John Mangelaars, directeur van Microsoft-Benelux.

Betrouwbaar
XP is volgens Microsoft tien keer zo betrouwbaar als zijn voorgangers. Bedoeld worden dan de voorgangers uit de 9x-serie, want het verschil met Windows 2000 is minder groot. Windows XP bereikt die stabiliteit omdat het bij het installeren van nieuwe software zorgvuldig controleert of die goed door één deur kan met XP. Mangelaars schat dat dat voor 90 procent van de huidige programma's geldt. Of deze beweringen waar zijn, zal de praktijk leren, maar de testversies van XP bleken inderdaad even betrouwbaar als Windows 2000. Verrassend genoeg liep XP vast op het Microsoft-spel Train Simulator.

Uit onafhankelijke metingen blijkt dat het nieuwe besturingssysteem ook sneller werkt, zo'n 10 tot 90 procent, en de computer is vlugger gestart, 30 procent, dan Windows 98 of 2000. Ook het ontwaken van een computer die tijdelijk in slaap gevallen is, verloopt sneller.

Het installeren van Windows XP kost wel enig geduld, maar verloopt meestal probleemloos. De nieuwe huisstijl van het programma is opnieuw blauw, zoals bij alle eerdere Windows-versies, maar nu is het het strakblauw van een onbewolkte hemel. Dat is even wennen, net als de soft afgeronde vensters, icoontjes en knoppen, en de wat grovere letter. Ook de taakbalk is aangepast: niet elk open venster krijgt een vakje in de taakbalk, maar de vensters zijn gegroepeerd, bijvoorbeeld één vakje voor alle openstaande Word-documenten. Op het eerste gezicht is dat geen verbetering, maar het is eenvoudig ongedaan te maken. Onder de Start-knop staan alleen de recent gebruikte programma's opgesomd. De indeling van de diverse functies en instellingen oogt gebruiksvriendelijker dan bij vorige versies.

Windows XP bevat, in tegenstelling tot de Windows 9x-serie, een goede beveiliging van de gegevens van de verschillende gebruikers. De belastingaangifte van pa is niet langer door zoon of dochter in te zien, terwijl omgekeerd pa als beheerder wel op de hoogte blijft van wat de kinderen uitspoken. Overschakelen tussen verschillende gebruikers is mogelijk zonder volledig af te sluiten. Terwijl een van de kinderen een ingewikkelde presentatie bouwt in Powerpoint, kan vader toch een brief afdrukken uit zijn afgeschermde deel van de computer zonder Powerpoint af te sluiten.

Een handige truc in Windows XP is ”remote desktop”, waarbij een gebruiker via internet of een bedrijfsnetwerk kan inloggen op zijn pc. Dat kan vanaf huis, een ander kantoor of onderweg, zelfs vanaf een pc die niet met Windows XP is uitgerust. Een stap verder is ”remote assistance”, hulp op afstand, waarbij een gebruiker de touwtjes van zijn computer tijdelijk in handen geeft van een systeembeheerder, een deskundige vriend of een helpdesk, eveneens via internet. Bedrijven kunnen zo on line demonstraties geven van hun producten.

Illegaal kopiëren
Een ander belangrijk verschil met eerdere Windows-versies is de kopieerbeveiliging. Na het installeren is Windows XP gedurende dertig dagen te gebruiken, maar vóór de 31e dag moet de gebruiker een speciale activeringscode invoeren. Die krijgt hij van Microsoft, telefonisch of via internet, in ruil voor gegevens over de computer waarop XP is geïnstalleerd. Daarna is het niet mogelijk dezelfde versie van XP te installeren op een tweede computer, tenzij de gebruiker Microsoft ervan kan overtuigen dat er een nieuwe pc is aangeschaft.

Microsoft hanteert deze methode ook voor Office XP. Het illegaal kopiëren, voor thuisgebruik of voor vrienden, is hiermee inderdaad lastiger gemaakt, maar Mangelaars geeft onmiddellijk toe dat het systeem niet waterdicht is. „De gedachte erachter is dat we kunnen signaleren of iemand legaal bezig is. Als iemand echt wil kopiëren zal hij de code wel op internet kunnen vinden.” Een speurtocht daarnaar neemt inderdaad nog geen vijf minuten in beslag: de gekraakte versies van Windows XP stonden al vóór vorige week donderdag op internet. Wie iets afweet van computerpiraterij, beseft dat deze activeringspolitiek ook geen einde maakt aan diefstal door huis-, tuin- en keukenkrakers.

Zie ook:
„Pc wordt digitaal entertainmentcentrum”

XP: kruising tussen twee families

Eerdere berichtgeving:
Een kijkje door de achterruit (27 juni 1998)

Het zenuwstelsel van Bill Gates (4 februari 1999)

Microsoft lanceert Windows 2000 (16 februari 2000)

Microsoft lanceert Windows Me (14 september 2000)

Zilver voor zwalkende softwarereus (19 augustus 2000)

Windows Me biedt weinig nieuws (26 augustus 2000)

Microsoft start verkoop Windows XP (25 oktober 2001)

  Relevante links:

Microsoft Windows XP, Nederlandstalig

Microsoft Windows XP, internationaal

Tijdbalk van Microsoft

Testverslag van PC Magazine
(heel PC Magazine openzetten, kan wel, voor zover ik bij een eerste oogopslag kan overzien)