Bij de watertoren rechtsaf
Door Janneke Hak
De tijd dat een routeplanner voor de kortste route een automobilist van het viaduct af laat zeilen, zodat hij een etage lager zijn weg kan vervolgen, lijkt voorbij. De optimale route van Winterswijk naar Venlo loopt voor het gros van de programma's over de Duitse autosnelweg, terwijl eerdere versies alleen de omweg door Nederland kennen. De digitale versie van de wegenkaart wint nog steeds aan populariteit. Maakt het navigatiesysteem voor in de auto daar binnenkort een einde aan?
Staand voor het schap met routeplanners in de winkel is het moeilijk kiezen uit tientallen cd-roms die sterk uiteenlopend in mogelijkheden en prijzen. De vraag is of het product het aankoopbedrag, een paar tientjes of een veelvoud daarvan, wel waard is. Het aantal routeplanners op internet overtreft dat op cd-rom vele malen. En raadplegen is, buiten de kosten van internet, gratis. Cartograaf Eddie Poppe uit Utrecht bestudeerde voor zijn afstudeerscriptie zestien routeplanners op cd-rom en 83 van internet.
De ideale routeplanner zal er nooit komen, daarover kan Poppe kort zijn: „Ze verouderen continu. Het komt voor dat een weg al een jaar of vijf bestaat, terwijl die nog niet is opgenomen in de database. Dat geldt zowel voor cd-rom als voor internet. Mensen denken vaak dat routeplanners op het web veel actueler zijn, maar de meeste programma's krijgen slechts één keer per jaar een update.”
Wensen
Veel valt te verbeteren aan de werking van de routeplanner, zegt Poppe. „Iedere gebruiker heeft zijn eigen wensen. De een wil zo snel mogelijk weten wat de kortste weg is van Utrecht naar Groningen. Die heeft geen tijd en zin om eerst tien stappen te doorlopen voordat de route op het scherm verschijnt. Het invoeren van twee adressen en een druk op de knop moeten hem bij een duidelijke routebeschrijving brengen.
Sommige automobilisten hebben meer wensen. Vooraf voeren ze in hoe laat ze aan willen komen en hoe hard ze rijden. Ze plannen een tussenstop en willen weten of zich op die plaats een restaurant bevindt waar ze de lunch kunnen gebruiken. Poppe: „Het mooiste is een routeplanner die de keuze tussen zowel een snelle als een gedegen aanpak biedt. Voor elk wat wils dus.”
Een routeplanner is niets anders dan een enorme database en een rekeneenheid, legt Poppe uit. „Het programma bepaalt de coördinaten van het vertrekpunt en de bestemming. Vervolgens zoekt het de optimale weg door voor alle plaatsen rond een beginlocatie de afstanden tot het startpunt met elkaar te vergelijken. Met de beste gaat hij verder en trekt daar dan weer een cirkel om heen. Nog sneller gaat het als vanaf begin- en eindpunt naar elkaar toe wordt gerekend.”
Postzegel
Hoewel een route plannen via internet steeds populairder wordt onder automobilisten, heeft de cd-rom toch een aantal belangrijke voordelen. „De kaartjes op internet vallen vaak tegen. Ze zijn klein, soms niet groter dan een postzegel, en het duurt even voordat ze op het scherm verschijnen”, somt Poppe op. „Ook is het meestal niet mogelijk om eigen instellingen –thuisadres, brandstofkosten, rijsnelheid– op te slaan. Een ander voordeel is de betrouwbaarheid en de snelheid van een cd-rom. Internet wil wel eens weigeren of de informatie tergend langzaam op het scherm laten verschijnen. Als een site overbelast is, bijvoorbeeld.”
Een groot voordeel van routeplanners op internet, naast het feit dat ze gratis zijn, is de eenvoud. Twee adressen intikken en een klik op de zoekknop is bij veel programma's voldoende. Bij een cd is het vaak noodzakelijk eerst een aantal vensters te doorlopen voordat de zoekactie daadwerkelijk van start gaat. Daar komt volgens Poppe verandering in. „Steeds vaker bevatten cd-roms extra programmatjes, zogenaamde wizards, die zonder dat de gebruiker het merkt de stappen doorloopt die eerder met de hand moesten worden ingesteld.”
De keuze aan routeplanners op internet is overweldigend. Een toeristische rondreis door Australië, de snelste route naar Barcelona of de Kasteelhoekstraat in Hoedekenskerke is op internet vaak binnen een paar minuten gevonden. Internet heeft de toekomst, beweert de cartograaf stellig. „De opslagcapaciteit van een cd is al haast te beperkt. Dan blijf je wisselen. Dvd –de opvolger van de cd-rom, die veel meer informatie kan bevatten– brengt daar verandering in, maar dat is niet meer dan het capaciteitsprobleem opschuiven. Op internet geldt geen beperking.”
Oogopslag
Met een enquête op internet onder 3000 routeplannergebruikers heeft Poppe achterhaald wat hun eisen zijn. Snelheid is nummer één, binnen een paar seconden wil de automobilist digitaal op de plaats van bestemming zijn. Verder wil de weggebruiker zijn persoonlijke wensen inbrengen, maar dat mag niet ten koste gaan van de zoektijd. Een prettige, overzichtelijke schermindeling heeft de voorkeur. In één oogopslag wil de gebruiker zien wat de volgende handeling moet zijn.
Gemak dient de mens. De geënquêteerden waarderen routeplanners die 'meedenken'. Zo'n programma verandert Amesfoort automatisch in Amersfoort, vraagt bij Scherpenzeel of het gaat om de plaats in Gelderland of het gelijknamige dorpje in Friesland en Hendrik-Ido-Ambacht kan de ideale routeplanner ook zonder streepjes moeiteloos herkennen.
Declareren
Over routeplanners is maar weinig geschreven. De indruk die Poppe kreeg uit de literatuur die hij onder handen kreeg, was dat automobilisten vooral het kaartje gebruiken. De enquête wijst erop dat de gebruikers vooral een combinatie van een routebeschrijving en een kaartje waarderen. Veel automobilisten printen de tekst en nemen die mee in de auto of leveren ze in bij personeelszaken om hun kilometerkosten te declareren.
De weg naar de ideale routeplanner ligt open, meent Poppe, maar die is er nog niet. „Routeplanners werken nog veel met straatnamen die niemand iets zeggen. Wegen- en afslagnummers zijn belangrijker. Nog beter is het als de gebruiker daaruit kan kiezen. Herkenningspunten onderweg, een watertoren of een stadion dat overal bovenuit steekt, zouden moeten worden vermeld in de beschrijving. Automobilisten zien dan in een flits dat zij op de goede weg zitten.”
Hoewel het navigatiesysteem in de auto, dat als een gids de bestuurder de weg wijst, steeds meer oprukt, denkt de cartograaf niet dat dit het einde betekent van de routeplanner. „Ze kunnen naast elkaar bestaan. De routeplanner kan van tevoren worden geraadpleegd, maar met een ander doel, bijvoorbeeld om te kijken hoelang de reis duurt. Het aantal auto's dat een navigatiesysteem heeft, zal wel toenemen, maar de routeplanner niet verdringen.”
De weg kwijt op het web
