Internationale Contactgroep voert druk op Belgrado op

NAVO beraadt zich over
interventie in Kosovo

Hoewel president Slobodan Milosevic van Klein-Joegoslavië zich weinig lijkt aan te trekken van buitenlandse druk, heeft de Contactgroep voor voormalig Joegoslavië besloten de druk toch verder op te voeren. Gisteren gingen de Verenigde Staten, Rusland, Groot-Brittannië, Duitsland, Frankrijk en Italië akkoord met verdere sancties tegen Belgrado.

Het pakket eisen van de Contactgroep moet Belgrado dwingen de vijandelijkheden in Kosovo te staken. De onderhandelingen over de status van de opstandige Zuid-Servische provincie moeten worden hervat. De Joegoslavische regering heeft gisteren verklaard bereid te blijven tot een dialoog zonder voorwaarden vooraf met Albanese inwoners van Kosovo. Albanezen maken voor 90 procent deel uit van de bevolking van Kosovo. Verder moeten de naar schatting vijftigduizend vluchtelingen gelegenheid krijgen naar hun woonplaats terug te keren.

Morgen zullen de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Madeleine Albright, haar Russische collega Jewgeni Primakov en andere NAVO-ministers in Londen de voorstellen bespreken. Aan het eisenpakket is nog geen ultimatum verbonden. Een tijdsbepaling met geweldsoptie is nodig om te voorkomen dat Milosevic opnieuw een loopje neemt met de internationale gemeenschap. Vorige maand voerde hij, nog tijdens besprekingen met de etnisch-Albanese leider Ibrahim Rugova, het geweld in Kosovo sterk op.

Tweesporenbeleid
De Contactgroep volgt een tweesporenbeleid, stelden diplomaten gisteren. Ten eerste moet de druk op Milosevic hem dwingen de gesprekken met leiders van etnische Albanezen te hervatten. Na het toegenomen geweld in de provincie werden deze vorige maand afgebroken. Ten tweede moet het de Serviërs duidelijk worden dat militair ingrijpen mogelijk is als de aanvallen voortduren.

De vrees bij de internationale gemeenschap voor een tweede Bosnië is groot. Binnen de NAVO leeft het besef dat uitstel van militaire actie de alliantie straks voor nog grotere problemen zal stellen. „Het gaat eerder om dagen dan om weken in het tijdpad omdat we lering hebben getrokken uit Bosnië”, zei de Britse minister van defensie George Robertson vanochtend in Brussel. „Het geduld raakt op”.

Militair optreden kan verschillende vormen aannemen. Waarschijnlijk zullen de NAVO-ministers vandaag besluiten meer troepen te zenden naar de grens van Kosovo in Albanië en Macedonië. Zodoende kan de alliantie proberen te voorkomen dat het conflict zich over de grenzen van de Federale Republiek Joegoslavië uitbreidt.

Ook het reguleren van vluchtelingenstromen behoort tot een van de mogelijke activiteiten in het grensgebied.

Moeilijker ligt het met verdergaande militaire maatregelen. Het uitvoeren van beschietingen op Servische doelen in Kosovo en mogelijk in Servië stuit op grote bezwaren van Rusland. Het vaststellen van mogelijke doelen is een optie. Vrijwel uitgesloten lijkt het sturen van troepen naar Kosovo zelf.

Militair geweld
De VS en Groot-Brittannië werken samen aan een VN-resolutie die het gebruik van geweld mogelijk maakt. „Ik ben vastbesloten alles te doen om een herhaling van het bloedbad in Bosnië en etnische zuiveringen te voorkomen”, aldus president Clinton gisteren in Washington. „De enige omstandigheid waarin Milosevic voor diplomatieke pressie zwicht, is als deze door de geloofwaardige dreiging van het gebruik van militaire kracht wordt ondersteund”, zei de Britse premier Blair gisteren in Londen.

Rusland en China voelen echter weinig voor een VN-motie in deze zin. Zij menen dat de kwestie-Kosovo een binnenlandse aangelegenheid van Joegoslavië is. De Russische president Boris Jeltsin heeft gisteren laten doorschemeren tegen een dergelijke motie te zullen stemmen. Wel zal hij proberen Milosevic persoonlijk tot een koerswijziging te bewegen.

Maar Belgrado lijkt vooralsnog niet van plan het geweld in te tomen. De regerende Servische Socialisten besloten gisteravond in Belgrado tot extra maatregelen tegen „terroristen” in Kosovo. Om wat voor maatregelen het gaat is nog niet bekend. De partij prees de acties van de strijdkrachten tegen „separatistische terroristen”.

In Kosovo, Albanië en Macedonië gingen duizenden Albanezen gisteren de straat op om NAVO-interventie in Kosovo te vragen. De betogers in Pristina, de hoofdstad van Kosovo, betuigden daarbij steun aan het Kosovo Bevrijdingsleger (UCK). In Den Haag demonstreerden gisteren ongeveer 600 Albanezen uit Kosovo en anderen tegen het Servische geweld in de provincie.