Een gat in Enschede

Enschede is Enschede niet meer. Een verwoestende explosie maakte op 13 mei 2000 de wijk Roombeek met de grond gelijk. Voor 21 mensen werd het eeuwigheid. Bijna duizend mensen raakten gewond, honderden werden van huis en haard verdreven.

J. Visscher

Wat die zonnige zaterdagmiddag een beheersbaar brandje bij vuurwerkbedrijf SE Fireworks aan de Tollensstraat leek, mondde uit in een catastrofe. Even na halfvier schoot een gigantische vuurbal omhoog. Honderden Enschedeërs sloegen in paniek op de vlucht. Er vielen 21 slachtoffers, onder wie vier brandweerlieden. Drie mensen zijn nooit gevonden.
Roombeek was een volkswijk. De buurt kende tientallen –kleine– bedrijfjes, waaronder kunstateliers. Blikvanger in de wijk Roombeek is het grote Grolsch-complex. De uren direct na de ramp bestond de vrees dat de daar opgeslagen ammoniak tot ontploffing zou komen.
De schade bedraagt ongeveer 1 miljard gulden. Zo’n vijfhonderd woningen zijn verwoest, zestig bedrijven zijn weggevaagd. Nabijgelegen kerken –de gereformeerd vrijgemaakte, de Nederlands gereformeerde en de rooms-katholieke– liepen forse schade op.
Hoe kon zo’n ramp gebeuren? Hoe ontstond het eerste vlammetje? Het antwoord op die vragen zal wellicht nooit komen, ondanks inspanningen van diverse onderzoeksteams. Nog altijd is onduidelijk waarom de explosie bij SE Fireworks zo’n verwoestende kracht kon hebben. Vooralsnog lijkt het erop dat zich géén springstoffen op het terrein van Fireworks bevonden.
Intussen blijkt, onder meer uit getuigenverhoren bij de Haagse rechtbank, dat afgifte en controle van diverse (milieu)vergunningen aan SE Fireworks kortweg een rommeltje was. Ook is openbaar geworden dat het vuurwerkbedrijf laks omsprong met allerlei
veiligheidsmaatregelen. Deuren van containers bleken bijvoorbeeld niet brandwerend genoeg.
Verder blijkt de zogeheten classificatie van vuurwerk het toppunt van onduidelijkheid. Stickers deugen vaak niet. Daardoor is vuurwerk zwaarder dan op het etiket staat aangegeven. Naar alle waarschijnlijkheid lag bij Fireworks veel zwaarder (evenementen)vuurwerk dan is toegestaan.

Prangende vragen
Ook bij andere vuurwerkbedrijven in Nederland is van alles mis. Uit recent onderzoek van de Inspectie Milieuhygiëne blijkt dat bij vijftien bedrijven waar professioneel vuurwerk ligt opgeslagen, onjuist geclassificeerd vuurwerk is gevonden.
De commissie-Oosting presenteert naar verwachting februari 2001 haar eindrapport over de toedracht van de vuurwerkramp in Enschede. Dat biedt mogelijk antwoord op de meest prangende vragen. Hoe dan ook, Enschede blijft met een gat zitten.

Zie ook „Er kroop een enorme vuurbal op me af” en
Een keiharde knal en vliegende dakpannen.