Schotse schrijvers op Urker kansel

De Vries hoeft niet lang na te denken wanneer hem wordt gevraagd de grondslag van zijn kerk te typeren. „We zijn de leer van de ”Marrow men” toegedaan, een groep Schotse theologen die in de achttiende eeuw een onvoorwaardelijk aanbod van genade en hiermee verwant de zekerheid des geloofs voorstonden. We zijn erg op deze schrijvers gericht.”

De Vries zegt weinig te maken te willen hebben met de leergeschillen die zijn ontstaan over dit punt. Nogal wat kerken leren volgens hem overwegend een voorwaardelijk aanbod van genade. „We beschouwen dat als een afwijking en willen een helder en klaar geluid horen door terug te keren naar de wortels van Reformatie en de Nadere Reformatie.”

Ds. Du Marchie
De vrije gereformeerde gemeente op Urk houdt geen verband met de Gereformeerde Gemeenten, zoals de naam misschien zou kunnen suggereren. De gemeente in haar huidige vorm is in 1966 ontstaan, toen een deel van de (vrije) christelijke gereformeerde gemeente, geleid door de voorganger H. Visser Mzn, niet met ds. E. du Marchie van Voorthuysen wilde meegaan naar de Jachin Boaz-kerk (toen christelijke gereformeerde gemeente), die toen toetrad tot het verband van de Oud Gereformeerde Gemeenten. De kerk zette zich voort onder de naam van de vrije oud gereformeerde gemeente, maar schrapte later de naam ”oud”. Ds. A. Kot, een 'vrije' predikant, ging toen regelmatig in de diensten voor. Daarvoor werd de gemeente gediend door ds. Middelkoop uit Zwolle.

Momenteel preken ds. J. G. van Tilburg en ds. N. van der Want, afkomstig uit de vrije gemeenten in respectievelijk Waddinxveen en Schiedam, regelmatig in de Urker gemeente en bedienen er ook de sacramenten. Doordeweeks zijn het vooral hervormde predikanten die er voorgaan. Soms leiden zij ook een huwelijk of een begrafenis, omdat dit kerkrechtelijk in de Hervormde Kerk geen bezwaren oproept. Ook heeft de kerkenraad van Urk recent toestemming gegeven om predikanten van de Heritage Netherlands Reformed Congregations uit Noord-Amerika, voorzover zij Nederlands spreken, voor te laten gaan. Het gaat in dit geval om de predikanten B. Elshout en A. Mol.

Jeugd
De Vries, die al twintig jaar ouderling is in de vrije gemeente, zegt een goede samenwerking te hebben met de kerken van gereformeerde signatuur op Urk. In het portret van zijn kerk mag geen enkel negatief woord over de andere kerken op Urk staan. Voorbeeld van de goede samenwerking is bijvoorbeeld de rond Koninginnedag gezamenlijk georganiseerde bidstond op Urk in verband met de zorgen over de jeugd. „Drank, discobezoek en zondagsontheiliging verontrusten ons als gemeenten zeer, vooral als dat allemaal gebeurt onder eigen catechisanten”, zegt De Vries. „We zien hier dezelfde problemen als in Genemuiden. Wij hebben vier reformatorische scholen op Urk en ook de Pieter Zandt komt naar Urk. Maar desondanks verlaten veel jongeren het goede pad zodra ze van school zijn. Er gebeuren veel dingen die echt niet kunnen op een christelijk dorp als Urk.”

Internationaal
De vrije gemeente is in de loop van de jaren licht gegroeid. Begonnen werd met een groep van amper twintig belijdende leden. Dat aantal is inmiddels ruimschoots verdubbeld. Met de doopleden erbij gerekend tellen de zondagse kerkdiensten zo'n honderd bezoekers. Doordeweeks zit het kerkgebouw, dat meer dan 200 plaatsen telt, doorgaans vol. De huidige kerkenraad bestaat uit drie ouderlingen en twee diakenen.

Het feit dat de gemeente vooral preken van Engelse oudvaders laat lezen, is kenmerkend. De Vries zegt een prediking voor te staan die de zondaar direct oproept tot het vluchten naar Christus. „Vragen rond de toeleidende weg en de zekerheid des geloofs worden bij ons vooral beantwoord vanuit de invalshoek van de reformatoren en de puriteinen. We lezen ook veel preken van Spurgeon en Ryle en geven regelmatig suggesties door aan stichting De Tabernakel, die geschriften van oudvaders uitgeeft. We beseffen dat er vanuit bepaalde kerken kritiek op Spurgeon is, maar wij vinden bij hem precies wat we voorstaan.”

Een en ander typeert ook de internationale belangstelling van de gemeente en van De Vries persoonlijk. De Urker ouderling heeft goede contacten in Schotland met de Free Presbyterian Church en met kerken in Noord-Amerika, zoals die van Springford, waar ds. W. Pieters momenteel staat, en die van Grand Rapids, waaraan ds. K. Veldman aan verbonden is. De voormalige Genemuider predikant Pieters ging regelmatig voor op Urk en bevestigde daar ook huwelijken. De Vries reist regelmatig naar Roemenië omdat hij bestuurslid is van de Stichting Hulpverlening Christenen in Roemenië (HCR).

Jeugd
Elke zondag preeklezen is voor de jeugd niet altijd aanlokkelijk, geeft De Vries toe. „Ouderen hebben er geen bezwaar tegen, maar jongeren zien dat anders.” Voorlopig ziet het er niet naar uit dat er een predikant beroepen kan worden. Alleen de predikanten Van der Want en Van Tilburg komen in aanmerking voor een beroep. In mei 1991 werd een beroep uitgebracht op kandidaat R. D. Kwint, maar deze ging toen naar Canada.

De Vries heeft ondanks geluiden over een donkere tijd en zorgen over de reformatorische jeugd toch verwachting voor de komende generatie. „Je ziet dat jongeren de zaken gaan onderzoeken en niet meer tevreden zijn met wat afgesleten termen. Ze willen wezenlijkheid en gaan terug op de bronnen.”

Of een vrije gemeente toch niet eens moet nadenken over aansluiting bij een bestaande kerk? De Vries wil die vraag niet uit de weg gaan. „Ik heb wel eens van hervormde predikanten het advies gekregen aansluiting te zoeken bij de Hervormde Kerk. Wij voelen echter dat dit steeds onmogelijker wordt, gezien de ontwikkelingen rond Samen op Weg. Straks zal er immers geen Hervormde Kerk meer zijn. Maar de leer die onder ons gevonden wordt, vinden we wel helemaal terug in de Hervormde Kerk, de kerk die juist door de meeste afgescheiden kerken is afgeschreven. Wij voelen ons gereformeerd én hervormd. We vinden dat de leer in sommige afgescheiden kerken steeds extremer wordt. We zeggen dat openlijk, maar dat wordt ons meestal niet in dank afgenomen.”

De vrije gereformeerde gemeente op Urk blijft voorlopig behoren tot de groep van vrije gemeenten. „Er is een paar keer per jaar een vergadering met zustergemeenten in Waddinxveen, Schiedam, Alblasserdam, Hendrik-Ido-Ambacht en Dordrecht, maar daaruit is verder weinig voortgekomen. We gaan onze eigen weg. Ik zou ook niet weten in welk kerkverband we op dit moment zouden passen.”