Milosevic zegt VS-gezant
Holbrooke niets toe

WASHINGTON – De Amerikaanse president Clinton zei gisteren in een telefoongesprek met de Russische president Jeltsin over Kosovo dat hij bang is dat de Joegoslavische president Milosevic loze beloften zal doen om te ontkomen aan luchtaanvallen van de NAVO op Servische doelen. Maar tot dusver heeft Milosevic helemaal niets beloofd, hoewel de druk op het Joegoslavische regime in de escalerende confrontatie van Milosevic met het Westen tot een hoogtepunt is opgevoerd.

Milosevic sprak gisteren met de Amerikaanse gezant Holbrooke, die een uiterste poging doet de Joegoslavische leider op andere gedachten te brengen. Holbrooke wilde na zijn onderhoud met het staatshoofd niets zeggen, maar hij zag er somber uit toen hij 's avonds naar zijn hotel terugkeerde. Vandaag reist hij naar de Kosovaarse hoofdstad Pristina om daar met de leiders van de Albanese bevolking te praten.

In Washington zei een woordvoerder op de vraag of Holbrooke een doorbraak had bereikt: „Nee. Hij onderhandelt niet. Hij is daar om een boodschap over te brengen”. Die boodschap luidt: een eind maken aan de gevechten in Kosovo, troepenterugtrekking, het toestaan van hulp aan en terugkeer van vluchtelingen en het openen van een politieke dialoog met de Albanese bevolking van Kosovo.

Hoge toon
Milosevic heeft tijdens het onderhoud met de Amerikaanse gezant en diens collega Christopher Hill kennelijk een hoge toon aangeslagen. Hij zei dat de dreiging met luchtaanvallen een „criminele daad” is en dat het Westen beter zijn energie kan steken in het bevorderen van de vredesbesprekingen dan in het uitslaan van dreigende taal, meldt het Joegoslavische staatspersbureau Tanjug.

Milosevic stelt dat zijn leger sinds een week geen gewapende acties meer heeft uitgevoerd in Kosovo en dat er gewerkt wordt aan een oplossing van de humanitaire problemen. De VS zeggen dat er weliswaar tekenen zijn dat de Servische troepen in de provincie Kosovo zich terugtrekken, maar dat dat niet voldoende is om een einde te maken aan de dreiging met NAVO-luchtacties. De NAVO beslist morgen of overmorgen over het doorzetten van de acties. Milosevic kan daar alleen nog onderuit als hij strategische, definitieve en onomkeerbare stappen zet.

Uit het gisteren gepresenteerde rapport van VN-secretaris-generaal Kofi Annan over Kosovo blijkt volgens de VS zonneklaar dat de Servische autoriteiten niet voldoen aan de eisen die de Veiligheidsraad op 23 september in resolutie 1199 heeft neergelegd.

Annan heeft gisteren de Veiligheidsraad verteld dat Joegoslavische troepen recent afschuwelijke daden in Kosovo hebben begaan. Hij zegt helaas niet over de middelen te beschikken om te verifiëren of de Joegoslavische president Slobodan Milosevic de VN-resoluties nakomt waarin een staakt-het-vuren in de provincie wordt geëist.

De VN-chef wijst erop dat de raad een beslissing moet nemen over militair ingrijpen in Kosovo met zijn rapport als richtlijn.

Geen uitspraken
Annan zegt geen uitspraken te kunnen doen over naleving van VN-resoluties, omdat de VN niet beschikken over politieke waarnemers in Kosovo. Hij zegt slechts informatie te kunnen geven over de humanitaire situatie, door middel van het Hoge Commissariaat voor Vluchtelingen van de VN en andere humanitaire organisaties die zich in Kosovo bevinden. Annan zegt verder dat de humanitaire situatie snel verslechtert en eist dat de Servische troepen en de etnisch Albanese strijders een einde maken aan de vijandelijkheden.

Annan wijst erop dat de Servische troepen uit hoofde van hun functie belast zijn met de handhaving van de openbare orde, maar dat daarmee de „systematische terreur waaraan burgers de afgelopen paar dagen en weken zijn onderworpen” geenszins kan worden gerechtvaardigd. Hij concludeert dat hij het gevoel van verontwaardiging en walging deelt over wat er in Kosovo gebeurt.

Van Aartsen
De Joegoslavische president Milosevic trekt zich niets aan van wat hem in de VN-resolutie is gevraagd. Deze conclusie trekt minister van buitenlandse zaken Van Aartsen op basis van het rapport van VN-secretaris-generaal Annan. Diens rapport geeft „voldoende materiaal” om ingrijpen door de NAVO te rechtvaardigen, meent hij.

Volgens de bewindsman moet maximale druk op Belgrado worden uitgeoefend. „We hebben een gigantisch probleem van 300.000 vluchtelingen en ontheemden in het gebied. De winter komt eraan. Als we niets doen zullen er duizenden sterven door ontberingen, zo beaamt ook de VN-secretaris-generaal”, aldus Van Aartsen. Milosevic moet vrij baan geven voor een humanitaire operatie. Tot nu toe doet hij dat niet in de ogen van de minister.