Nu de oorlog blijft woeden, passen veel theologische opleidingen in Oekraïne hun roosters en programma’s aan met het oog op een onzekere toekomst.

Aan Korchuks seminarie in Boetsja, 30 kilometer van Kiev, zullen 82 studenten tot 2023 online colleges volgen. Lessen op de campus zijn niet mogelijk, omdat velen buiten de stad zijn gaan wonen. Ook zijn de Russische docenten vertrokken die voor de oorlog les gaven aan de theologische school. In hun plaats zijn er Poolse en Roemeense leerkrachten ingevlogen. Dat is een zegen volgens Korchuk, al zijn er nog steeds uitdagingen.

Aan het begin van de oorlog kwam Boetsja wereldwijd in het nieuws, omdat Russische troepen er grootschalig dood en verderf hadden gezaaid. Hoewel het gebied weer herbouwd wordt, denkt Korchuk dat het tijd zal kosten om alle functies op de campus te hervatten, vooral het missionaire werk.

Nu ziet het seminarie echter een missie in eigen land. Het zendingsteam stuurt een vrachtwagen met voorraden naar het door oorlog verscheurde Charkov in het oosten.

Voorlopig ziet Korchuk genoeg redenen om in zijn land te blijven. „Als pastors moeten we zijn waar de mensen zijn en hen helpen.”

Onderdak

Oleksandr Geychenko is een andere hoogleraar die besloot in Oekraïne te blijven. Hij werkt aan het in Odessa gevestigde Odesa Theologisch Seminarie. Studenten van het seminarie en de regionale Baptistenvereniging zorgden voor voedsel en onderdak voor vermoeide vluchtelingen die op weg waren naar andere landen. Ze vulden de benzine bij van auto’s en dekten soms ook onderhoudskosten. „We waren er niet klaar voor, maar we probeerden te helpen”, zegt Geychenko over de Oekraïense situatie.

Later namen internationale agentschappen het over, waardoor het seminarie zich kon concentreren op het hervatten van de lessen voor de nu honderd studenten. Voorheen volgden ongeveer 300 studenten de colleges, maar de oorlog heeft geleid tot een daling van het aantal inschrijvingen. De studenten die in de buurt wonen, kunnen de lessen volgen op de campus. Daar zijn schuilkelders aanwezig voor het geval er een luchtaanval plaatsvindt.

De meeste studenten zijn echter ouder dan twintig jaar en kunnen geen lessen op de campus volgen vanwege gezin of werk. Daarom biedt het seminarie afstandsonderwijs. Ook geven docenten les in andere steden. Voor het huidige academische jaar zal het onderwijs nog in een „hybride modus” plaatsvinden: online en op locatie.

De oorlog heeft veel impact op het psychisch welzijn van jonge predikanten. Daarom wil Geychenko lessen ontwikkelen die tegemoetkomen aan de veranderende behoeften van zijn studenten. Door de aanhoudende spanning onder de bevolking moeten predikanten bijvoorbeeld worden getraind in zorg rond posttraumatische stress. Geychenko wil ook medische trainingen in het programma opnemen, omdat hij vindt dat geestelijke leiders zowel voor de geest als voor het lichaam moeten zorgen. „De kerk moet worden toegerust om dit werk goed te doen”, zegt hij.

Opvangcentrum

Het Evangelical Reformed Seminary of Ukraine (ERSU) in Kiev moest zichzelf na het begin van de oorlog opnieuw uitvinden. Docent praktische theologie Oleksiy Blyzniuk vertelt dat het seminariegebouw tijdens de oorlog zelfs fungeerde als tijdelijk opvangcentrum voor vluchtelingen.

Ook liep het seminarie aan tegen de overheidsregel dat mannen in het land moesten blijven om te vechten. Bijna 100 procent van de studentenpopulatie bestaat uit mannen. Degenen die naar het front vertrokken, voorzag het seminarie samen met een baptistenkerk van een militaire uitrusting.

Terwijl ze verder bouwen aan een toekomst voor hun studenten, blijven er onzekerheden voor de 41 studenten. Hoewel de theologische opleiding er dit jaar zes nieuwe studenten bij kreeg, zitten veel huidige studenten nog steeds verspreid over het hele land. Lesgeven kan voorlopig alleen online.

Tot nu toe is het gebouw van het ERSU nog niet getroffen, maar de situatie blijft riskant, zegt Blyzniuk. Luchtalarm is dagelijkse kost geworden. „Zodra een raket de stad raakt, kan alles zomaar veranderen.”

Aanpassen

Merle Messer werkt als Amerikaans docent aan het Reformed International Theological Education (RITE-Ukraine). Ze vertelt dat ze in 2014 de lessen in Donetsk enkele maanden moest opschorten toen Rusland de Krim annexeerde. Kort daarna besloot het seminarie te verhuizen naar Kiev. Nu heeft het zich moeten aanpassen aan een nieuwe verandering, door Zoom-lessen aan te bieden aan de achttien studenten. Velen zitten verspreid over heel Oekraïne.

Nadeel van Zoom-lessen is volgens Messer het verlies aan contact. „Je krijgt niet dezelfde persoonlijke interactie als in de collegezaal. Zodra het kan, komen we daarom weer bij elkaar”, zegt hij.

Nadia Kuzma werkt als lerares Engels en vertaalster aan het Pochaiv Spiritual Seminary in Ternopil, in de buurt van Lviv. In de grootste kerkgemeenschap van Oekraïne, de Oekraïens-Orthodoxe Kerk, lijkt de oorlog jonge mensen er niet van te weerhouden een roeping te zoeken in het kerkelijk ambt. Kuzma vertelt dat vijftig nieuwe studenten zich hebben aangemeld voor een bachelor in theologie, die nog steeds op de campus wordt onderwezen. Ten minste dertig extra studenten studeren momenteel schriftelijk, waarbij zij zich individueel voorbereiden en alleen voor examens naar de campus komen.

De meeste studenten volgen het onderwijs ter plaatse. En daar treffen ze elkaar ook in hun zorg over een onbekende toekomst. Kuzma: „In de orthodoxe gebeden wordt dagelijks gesmeekt om vrede.”