Omdat partijleider Baudet weigerde in te grijpen na antisemitische berichten bij JFVD-leden, zeiden kandidaat-Kamerleden Joost Eerdmans en Annabel Nanninga hun lidmaatschap van Forum op. Een paar weken later, vlak voor de verkiezingen, begonnen ze een nieuwe partij. Voor de oprichters was doorslaggevend dat het op de rechterflank van het politieke spectrum ontbreekt aan een partij die in potentie kandidaat is om mee te regeren. JA21 zou daar verandering in moeten brengen.

Uit kiezersonderzoek blijkt dat zowel PVV, FVD als JA21 elk een uniek deel van het rechtse electoraat weet aan te spreken. JA21-stemmers hebben vaak serieus overwogen om CDA of VVD te stemmen. Daaruit concluderen de onderzoekers Spierings, Lubbers en Sipma dat de partij „een nieuwe groep rechtse kiezers naar radicaalrechts trekt.”

Op het gebied van normen en waarden wil JA21 vooral de Nederlandse cultuur beschermen tegen nieuwkomers. Immigranten dienen zich aan te passen, vindt de partij. Tegelijkertijd ziet partijleider Eerdmans, die aangaf vanwege familieomstandigheden niet in staat te zijn vragen van het Reformatorisch Dagblad te beantwoorden, dat er ook veel van goede wil zijn. „Er zijn heel veel moslims die dagelijks hun best doen om in Nederland te integreren op een manier die je bij mensen van elke geloofsovertuiging zou willen zien, ook in de zwartekousenkerk”, zei hij in een interview met NRC.

Bij de verkiezingen van vorig jaar wist JA21 de aandacht op zich te vestigen met haar standpunt over abortus. „Het recht op abortus is een belangrijk vrouwenrecht waaraan wij niet willen tornen”, luidt de openingszin van de desbetreffende passage in het verkiezingsprogramma. Om daar direct op te laten volgen: „Wij vinden niet dat er lichtvaardig mee dient te worden omgegaan. Abortus moet zo veel mogelijk worden voorkomen.”

Te rigoureus

Er zouden verschillende maatregelen genomen mogen worden tegen de „zeer liberale abortuswetgeving in Nederland”, betoogt de partij verder. De 24-wekengrens voor zwangerschapsafbreking, bijvoorbeeld, is „te rigoureus”, zeker voor situaties waarin een niet-medische reden de doorslag geeft voor een abortus. JA21 is ook voorstander van het aanbieden van een extra advies van een arts voor vrouwen die al eerder een abortus hebben gepleegd.

In de praktijk blijkt echter de openingszin uit de abortusparagraaf het zwaarst te wegen voor het merendeel van de JA21-volksvertegenwoordigers. In de Tweede Kamer werd er begin dit jaar hoofdelijk gestemd over het progressieve initiatiefvoorstel van D66, PvdA en GroenLinks om de verplichte vijf dagen bedenktijd af te schaffen voor vrouwen die een abortus willen plegen. Partijleider Eerdmans stemde voor de wetswijziging. De voltallige Senaatsfractie, onder leiding van medeoprichter Nanninga, steunde eveneens het schrappen van de beraadtermijn. Alleen de Tweede Kamerleden Pouw-Verweij en Eppink waren tegen.

Ook het verstrekken van de abortuspil is voor JA21 niet in strijd met het zo veel mogelijk voorkomen van abortus. Kamerleden van VVD, D66, PvdA en GroenLinks brachten enkele maanden geleden een initiatiefwet in stemming die het voor huisartsen mogelijk maakt een abortuspil te verstrekken. Alle JA21-Kamerleden stemden voor. In de Senaat is er nog niet over de wetswijziging gestemd.

Met de Provinciale Statenverkiezingen voor de boeg breekt er een spannende tijd aan voor de partij. Momenteel is JA21 met zeven zetels omvangrijk vertegenwoordigd is de Senaat. De verkiezingen zullen uitwijzen of dat zo blijft.