„Met deze brandstofprijzen rijd ik nooit meer harder dan 100!”, riep mijn neef in 1991. Na dertig jaar ben ik die woorden nog niet vergeten. Daarom reed ik deze week met de cruise control op 100 in mijn Volvo naar Veenendaal. De diesel kostte in 1991 overigens (omgerekend) 0,22 euro per liter.

Anno 2022 is het beslist geen feestje aan de pomp. Je portemonnee klotst letterlijk leeg. Dat merk je vooral als je vaak op de auto bent aangewezen. Het is daarom niet vreemd dat ik de laatste tijd veel vragen krijg over de reiskostenvergoeding.

Het valt me op dat veel mensen ervan uitgaan dat er een soort koppeling zou moeten zijn tussen de benzineprijs en de reiskostenvergoeding. Die is er namelijk niet. Net zo min als er een koppeling is tussen de lonen en, laten we zeggen, de gemiddelde huizenprijs of de energierekening.

Als we kijken naar een vorm van compensatie, dan zijn er twee partijen in beeld. Allereerst de overheid; die stelt de accijnzen vast en bepaalt de grens van de kilometervergoeding die een werkgever onbelast mag verstrekken. De accijnzen gaan al wat omlaag, maar de onbelaste kilometervergoeding blijft voorlopig op 19 cent. En aangezien dit al sinds 2006 zo is, zou de overheid dit bedrag best mogen verhogen. Maar ook met bijvoorbeeld 25 cent kom je natuurlijk niet uit. Het is wel goed om te beseffen dat die onbelaste vergoeding niet bedoeld is als volledige vergoeding, maar als tegemoetkoming. Reiskosten voor je werk mogen best deels voor eigen rekening komen.

Bovenop deze onbelaste vergoeding kunnen werkgevers een hogere, belaste vergoeding geven. Dit kan in een cao of in een individuele afspraak geregeld worden. Met name bij zakelijke kilometers zal dit het geval zijn. Verhoging van de kilometervergoeding is dus een kwestie van arbeidsvoorwaardenoverleg. Maar ook hier past voorzichtigheid en moeten paniekreflexen vermeden worden. Want waar stopt de stijging van de brandstofprijs? En gaan we de vergoedingen ook weer verlagen als de benzineprijs gaat zakken?

Werkgevers die meer willen compenseren, zouden nog eens goed kunnen kijken naar de vrije ruimte in hun werkkostenregeling. Ze kunnen en een al dan niet tijdelijke afspraak maken om die vrije ruimte te benutten voor een hogere reiskostenvergoeding. Maar denk ook aan innovatieve oplossingen. Corona heeft laten zien dat thuiswerken goed mogelijk is. Hier liggen de grootste kansen: beperk het verkeer en benut de digitale mogelijkheden. In sectoren waar thuiswerken niet of minder goed mogelijk is, kan nadrukkelijker de reiskostenvergoeding onder de loep worden genomen. Of, creatiever: wat is er beschikbaar uit de werkkostenregeling voor een bijdrage aan de aanschaf van een elektrische fiets? En niet vergeten: kosten van het openbaar vervoer mogen volledig worden vergoed.

De auteur is manager juridische dienstverlening bij de RMU