Ze kijkt monter, de Oekraïense vrouw die zaterdagmiddag met haar goed tegen de kou geklede dochtertje Paulina (4) wacht op vervoer naar Zwitserland. Ook haar schoonmoeder is erbij. In het bergland hebben ze kennissen bij wie ze voorlopig kunnen verblijven. Ze komt uit de omgeving van Zaporizja, bekend van de kerncentrale die de Russen afgelopen week onder vuur namen.

De vrouw vertelt op normale toon haar verhaal en lacht intussen tegen mensen die Paulina een cadeautje toestoppen. Maar zodra het gesprek over haar man gaat, barst ze in huilen uit. Haar echtgenoot is brandweerman en kan niet gemist worden in zijn vaderland. De emoties zitten hoog na de enerverende belevenissen van afgelopen dagen en twintig uur zonder slaap.

De Oekraïense is een van de duizenden vluchtelingen die per bus zijn aangekomen in Korczowa. Volgens mensen die er al langer rondlopen, lijkt het zaterdag drukker dan voorgaande dagen.

Urkers

Het winkelcentrum is volgestouwd met veldbedden. Menigeen knapt er een uiltje of doet een poging daartoe. Sommigen kijken op hun telefoon of staren voor zich uit. Anderen voeren een gesprek. Het was er afgelopen nacht onrustig. Het verhaal gaat dat er een 1-jarig kind is overleden. Of het daadwerkelijk zo is, wordt niet duidelijk.

Net buiten het winkelcentrum staan kraampjes waar een natje en droogje kunnen worden gehaald. Het is tevens de plek waar vluchtelingen wachten op vervoer. Dranghekken moeten de wachtenden beschermen tegen het verkeer, want het is een komen en gaan van bussen. De parkeerpleinen rondom het centrum staan vol met auto’s, die met name van hulpverleners zijn. Afgaand op de nummerborden zijn ze afkomstig uit tal van Europese landen.

De familie Brouwer uit Genemuiden kwam enkele dagen geleden aan in het plaatsje aan de Poolse grens. Ze reisden met in totaal tien mensen uit hun stad af. De Genemuidenaren kwamen met verschillende vervoermiddelen. Een door Urkers gesponsorde koeloplegger was volgestouwd met door bedrijven gefinancierde biefstuk, kip, kaas, vers fruit en patat. In een camper slapen ze af en toe wat bij, hoewel af en toe ook een hotelletje wordt gepakt. Het bakken gaat 24 uur per dag door. De vrijwilligers werken in ploegendienst.

Bominslag

Enkele Oezbeken laten zich de versgebakken lekkernijen goed smaken. Een van hen vouwt frietzakken. Via tolk Alexander uit Duitsland vertellen ze in het Russisch kort maar krachtig hun verhaal. Ze waren gastarbeider in Oekraïne. Toen de oorlog uitbrak, pakten ze hun biezen. De Oezbeken hopen dat ze via een omweg in hun thuisland kunnen geraken.

Enkele Azerbeidzjanen kozen ook eieren voor hun geld. Een loopt moeizaam, hij sleept met zijn voet waar een pantoffel omheen zit. Gevolg van een bominslag vlakbij, legt Farhad uit. De 18-jarige ziet er met zijn volle baard jaren ouder uit. Hij wil naar zijn broer toe die in Berlijn woont. Waar de andere Azerbeidzjanen heengaan, wordt niet duidelijk. Aan de weinig vleiende woorden die ze voor Poetin overhebben, wordt wel duidelijk hoe ze over de Russische president denken.

De Pools-Oekraïense grens bevindt zich op zo’n vijf minuten autorijden van het vluchtelingenkamp. Politieagenten en militairen controleren iedereen die richting Oekraïne wil. Even een kijkje nemen is prima, zegt een Poolse soldaat, maar niet langer dan een kwartier. Parkeer je auto maar op de vluchtstrook, gebaart hij.

Versperringen

Een Pool uit Duitsland wacht in zijn kleine vrachtwagen op toestemming om door te rijden. Hij is vanwege zijn Oekraïense vrouw extra betrokken bij de oorlog. Op zijn lading met onder meer verband en opgeladen powerbanks wordt gewacht in Lviv, de eerste grote Oekraïense stad na de landsgrens.

Mensen in het vluchtelingenkamp waarschuwden ervoor om niet Oekraïne in te gaan, omdat de terugreis weleens weken zou kunnen duren. Hoe het land in oorlog eruitziet, valt vanaf de Poolse grond niet goed te zien. De weg rechtdoor is afgesloten door hekken en andere versperringen; de afslag rechts buigt snel af, waarna bomen verder uitzicht ontnemen.

Voor een gebouw staat Salih, een vertegenwoordiger van het Turkse consulaat. Hij wacht op drie landgenoten, maar kan even later omkeren. „Ze worden naar het vluchtelingenkamp gebracht.” Het consulaat baande de afgelopen dagen voor zo’n 350 Turken de weg uit Oekraïne, maar er bevinden zich volgens Salih nog zo’n 10.000 Turken in het land in oorlog. Het valt volgens hem niet mee om ze weg te krijgen, hoewel hij Polen niets verwijt. „De autoriteiten doen wat ze kunnen.”

Dan zit het kwartier erop, snel terug naar de auto om het niet aan de stok te krijgen met de Poolse soldaat.