Het is een van de boodschappen die hulpverlenende organisaties in het Westen de achterliggende dagen bereikten. Schrijver is de Roemeense predikant Istvan Visky; het citaat komt uit een nieuwsbrief van de Canadese tak van Kom Over en Help. Ds. Visky beschrijft de gevoelens die hem bestormen: hopeloosheid, vrees, haat. „Die zouden er niet moeten zijn, maar dit is de werkelijkheid van het leven. De geschiedenis in Oost-Europa herhaalt zich, steeds weer, als wieken die eindeloos door de wind worden voortgejaagd. Nog nooit heb ik zoveel wanhoop, zorg en zwakte gevoeld; deze absolute hopeloosheid over de toekomst van Oost-Europa.”

Kristof, de oudste zoon van de predikant, is 19 en staat daarom ingeschreven voor het leger. „Als de oorlog naar Roemenië komt, zal ik dan mensen moeten doden?” vroeg hij. „Wat moest ik zeggen?” schrijft zijn vader. „Die nacht huilde ik. Niet luid, maar er gleden tranen van mijn gezicht op mijn kussen, urenlang. Ik had bijna 30 jaar niet gehuild. Nu is de tijd om te huilen teruggekomen.” En de tweede zoon is ook al bijna 18.

Dichtbij

Hoe zal het verder gaan? „We wonen maar 128 kilometer vanaf de Oekraïense grens. Gisteren is een stad in West-Oekraïne zwaar bestookt met Russische kruisraketten; minder dan 200 kilometer bij mijn slaapkamer vandaan. Het Russische leger bezette een klein, maar belangrijk eiland in de Zwarte Zee, dicht bij de Roemeense kust. Wij weten dat de oorlog zich zal uitbreiden. Zo is het altijd geweest in Oost-Europa. Roemenië zal het volgende land zijn waarmee Rusland in oorlog is, vanwege de Zwarte Zee.”

„Zal ik mensen moeten doden?” vroeg de zoon. Wat moest de vader zeggen? „Ja, dood de man voor je, anders zal hij jou doden en dan heb ik een dode zoon in een kist. Hoe kan ik dat tegen mijn zoon zeggen, ik die Christus en Zijn liefde preekt?”

De Russische invasie van 80 jaar geleden is niet vergeten. „Ze verwoestten alles; ze verkrachtten onze moeders, vrouwen en dochters. Ze zijn nu minder dan 200 kilometer bij mijn huis vandaan. Zal ik ooit weer kunnen preken? Of vluchten, alles achterlaten, mijn kudde ook? Ik ben hier niet klaar voor, ik heb geen kracht. Ik ben geen Dietrich Bonhoeffer, ik ben een eenvoudige predikant die God dient in Oost-Europa.”

Ds. Visky staat in Oradea. De autoriteiten vroegen kerken en organisaties te melden hoeveel ruimte ze voor vluchtelingen hebben. „Mijn gemeente heeft gezegd vijf gezinnen te kunnen opvangen. Wat kunnen we doen? We kunnen onze energierekeningen nauwelijks betalen. De Roemeense economie staat op instorten, en nu komen er vluchtelingen. Veel vluchtelingen. We zullen hen verzorgen en we zullen ons best doen hun hoop en liefde te geven. Hun Christus te geven.

De komende maand worden vijf miljoen vluchtelingen verwacht. Er komen er nu 10.000 per dag over de grens. We zijn erop voorbereid. We zijn klaar.”

Ds. Visky vraagt om sterk aan te houden in gebed „voor ons, want in Oost-Europa worden we nu gezift door satan. Moge onze Heere Zich over ons ontfermen.”

De presbyteriaanse kerk in het Poolse Krakow spant zich ook in voor de opvang van vluchtelingen, schrijft evangelist Sashko Nezamutdinov. „We verwachten vrouwen en kinderen uit onze Oekraïense zusterkerken.” De gemeenteleden geven geld en willen naast logeerruimte ook vervoer naar andere delen van Europa regelen.

Geen paniek in Kiev

„We houden stand”, schrijft ds. Alexander Mazepa, een predikant in de Oekraïense hoofdstad Kiev die zich gewoonlijk veel met gevangeniswerk bezighoudt. „We mogen ons appartement of schuilkelder niet verlaten. We mogen geen bruggen gebruiken en kunnen niet van het ene deel van de stad naar het andere. Rond de stad zijn alle bruggen opgeblazen om de Russen tegen te houden. Maar er is geen paniek. Er is orde. We zijn klaar om ons land te verdedigen. We danken u zeer voor uw gebeden.”

Explosies in Zhitomir

In de noordelijke stad Zhitomir is het ook met de rust gedaan, meldt ds. A. Margulis, de Joods-christelijke voorganger met wie het deputaatschap voor Israël van de Gereformeerde Gemeenten al vele jaren samenwerkt. Zondagavond was er een luchtaanval. „Ons werd verteld dat de vliegtuigen vanuit Wit-Rusland kwamen. Het vliegveld werd aangevallen en we hoorden luide explosies. Tal van mensen brachten de nacht door in een van de schuilkelders. Onze troepen hebben de stad echter in handen.” De burgers helpen de soldaten waar ze maar kunnen.

Ds. Margulis gaf aan dat velen bidden of het oorlogsgeweld mag stoppen. Hij vraagt de kerken in Nederland dat ook te doen.

Angstige tijd

De Wit-Russische predikant Anatoly zegt diepbedroefd te zijn door de scheiding tussen christenen in verschillende landen door de oorlog. „Er zijn geen eenvoudige oplossingen. Wit-Rusland was nog niet hersteld van de gebeurtenissen in de afgelopen twee jaar en wordt nu meegesleurd in een oorlog met een buurstaat. Dit is de meest beangstigende tijd sinds de Tweede Wereldoorlog.”

Scholen ontregeld

De internationale vereniging van christelijke scholen ACSI houdt vanaf woensdag een conferentie voor schoolleiders in het Hongaarse Boedapest. Daar kunnen echter niet alle scholen aan deelnemen. Van minstens drie scholen is een groot aantal leraren en leerlingen op de vlucht. Andere scholen zijn druk met noodopvang. In het Europese ACSI-kantoor in Boedapest vonden Oekraïense vrouwen en kinderen onderdak. De organisatie roept op tot gebed: „Het behaagt onze Heere als we voor vrede bidden die ertoe kan leiden dat mensen de waarheid leren kennen en zalig worden.”