Het aantal uren dat Nederlanders dagelijks doorbrengen op kansspelwebsites is sinds 1 oktober flink gegroeid. Een klein, maar veelzeggend staatje dat oud-minister Dekker voor Rechtsbescherming in december naar de Tweede Kamer stuurde, toont opvallende pieken. Meer dan 100.000 uur (de keersom van het totaalaantal webbezoeken maal de gemiddelde bezoekduur) op weekenddagen blijkt niet uitzonderlijk.

Dat de groei uitgerekend na 1 oktober inzette, is geen toeval. Tussen 2016 en 2019 gaven Tweede en Eerste Kamer hun goedkeuring aan een wet die online gokken legaal maakt; een vurige wens van met name de VVD. Op 1 oktober ging de markt voor legale online kansspelen formeel open. Elf gokbedrijven mochten met een vergunning op zak aan de slag.

Niets aan de hand, suste Dekker in december over de stijgende bezoekcijfers. Hij zag vooral een verplaatsing; spelers die nu legaal een gokje wagen, deden dat daarvoor in het grijze circuit.

Ook met de manier waarop de gokbedrijven burgers sinds 1 oktober bestoken met reclame was volgens hem weinig mis. Die werving diende volgens hem een doel: spelers op het vergunde speelaanbod attenderen en ze wegtrekken van de illegale naar de legale markt. Kanalisatie, heet dat in jargon.

De Tweede Kamer is er echter niet helemaal gerust op. Zijn het wel allemaal bestaande gokkers die dezer weken van A naar B gaan? Of boren Holland Casino, Toto, LiveScore en de andere vergunninghouders deels ook nieuw marktsegment aan, in de zin dat ze almaar nieuwe doelgroepen tot internetgokken verleiden? Én als dat zo is, moet aan die reclames dan geen paal en perk worden gesteld?

Voorafgaand aan het in werking treden van de Wet kansspelen op afstand deden Tweede en Eerste Kamer al hun best om de reclame-uitingen over gokken te beteugelen, voor zover dat in een vrije markt kan. Dat liep uit op een soort kat-en-muisspel met Dekker. In de Eerste Kamer riep SGP-senator Van Dijk op tot een onderzoek naar een volledig reclameverbod. In de studie die daarop verscheen, las Dekker vervolgens dat gelegaliseerde bedrijven door zo’n verbod geen marktaandeel konden opbouwen, zodat het er niet kwam.

Ander voorbeeld: gokbedrijven mogen zich niet richten op 18- tot 24-jarigen, maar omzeilen die bepaling door jongerenidolen en influencers een prominente plek te geven in hun reclamevideo’s. Toen CU-Kamerlid Van de Graaf daar eind 2019 probeerde paal en perk aan te stellen, noemde Dekker dat spottend „een beetje old school”, maar een Kamermeerderheid steunde die oproep wel.

Een andere beperking die Dekker met tegenzin moest onderzoeken, is dat gokreclames op internet, net als op tv, pas na 21.00 uur mogen worden vertoond.

Met de hete adem van partijen die hoe langer, hoe kritischer worden in de nek bracht de Vergunde Nederlandse Online Kansspelaanbieders (VNLOK) in december een reclamecode uit. Volgens de Consumentenbond was die echter zo ruim dat de instantie de band met de Stichting Reclame Code verbrak. Saillant detail: voorzitter/lobby’ist van de VNLOK is Helma Lodders; van 2010 tot vorig jaar succesvol Kamerlid namens de VVD.

Voor SP-Kamerlid Van Nispen was de maat in december vol. Hij vond Dekkers toon over het gestegen bezoek aan kansspelwebsites te sussend en riep de regering op „ongerichte reclames” voor risicovolle kansspelen te verbieden. „De SP wil geen opdringerige, feestelijke of misleidende reclameboodschappen meer van ex-profvoetballers, of andere trucs die langs de randen van de regels scheren”, zegt het Kamerlid in een toelichting op de SP-website. „De markt kent geen moraal. Dus moeten we de markt beteugelen.”

Voor VVD, D66, FVD, Groep Van Haga en BBB ging die oproep te ver. Een Kamermeerderheid gaf echter steun, maar actie van het kabinet bleef sindsdien uit. Kort voordat hij afzwaaide stuurde Dekker nog een miniem briefje naar de Tweede Kamer waarin hij aankondigde dat het ministerie gaat uitzoeken of zo’n verbod juridisch haalbaar is. Daar bleef het bij.

Gevolg: donderdag wil Van Nispen Dekkers opvolger Franc Weerwind (D66) aan de tand voelen in een speciaal debat, een zogeheten interpellatiedebat. Weerwind moet dan uit de doeken doen hoe hij alsnog gevolg denkt te geven aan de Kameroproep.

Op haar Twitterpagina blikte SP-fractievoorzitter Lilian Marijnissen alvast vooruit. Haar analyse: „Dit debat gaat niet alleen meer over de gokreclames, maar ook over wie er nu eigenlijk de baas is. En over of dit kabinet Rutte 4 de Tweede Kamer wel serieus neemt.” Daaraan kan nog worden toegevoegd: en over de vraag of de coalitiepartijen VVD en D66 versus CDA en ChristenUnie niet al te hard botsen. Op dit dossier zitten die namelijk bepaald niet op één lijn.