Dinsdagavond 14 december. Drie vrouwelijke leden van Eyes on Animals, een in Amsterdam gevestigde dierenrechtenorganisatie, rijden in hun auto door de Gelderse Vallei. Volgens hun vaste strategie kijken ze uit naar vrachtwagens die bij boerderijen dieren komen laden.

Deze avond zijn ze eerst bij het laden van geitentransport aanwezig. De chauffeur doet niet moeilijk, ze hebben een „oprecht interessant en constructief gesprek”, aldus een verklaring op de website van Eyes on Animals.

De volgende stop is bij een varkenshouder. De boer wil dat de inspecteurs vertrekken, maar vanaf een afstand blijven ze toekijken. Het inladen van de dieren verloopt volgens de organisatie „netjes.”

Bij de derde inspectie, tegen negen uur bij een andere varkenshouder, gaat het mis. De chauffeur van de vrachtwagen merkt dat hij gevolgd wordt en waarschuwt de boer. Als de drie vrouwen komen aanrijden en vertellen wie ze zijn en wat ze willen doen, krijgen ze nul op rekest.

Volgens de veehouder blijven ze echter in de buurt rondhangen. Hij durft niet te beginnen met laden en belt een paar collega’s om advies. Die reppen zich naar de stal en gaan daarna op de auto van het team van Eyes on Animals af. Die staat een eindje verderop stil – volgens Madelaine Looije, die achter het stuur zit, om de navigatie in te stellen voor de terugreis.

Scheldwoorden

Er ontstaat een stevige woordenwisseling. Er vallen scheldwoorden en het autoportier van de drie vrouwen wordt een paar keer open- en dichtgeslagen. Als een van hen uitstapt wordt ze volgens Looije „hard tegen de autodeur geduwd.”

De activisten voelen zich bedreigd en bellen de politie. Intussen groeit de groep boze boeren en sympathisanten aan. Als de politie komt, proberen de agenten volgens een woordvoerder van politie Midden-Nederland de gemoederen te kalmeren. Eyes on Animals krijgt het advies te vertrekken. Hoewel ze het er niet mee eens zijn, kiezen de drie uiteindelijk eieren voor hun geld en rijden weg.
 Donderdag verspreidt boerenactiegroep Agractie –bekend van het eerste grote boerenprotest van 1 oktober 2019– een persbericht waarin gesproken wordt van „intimidatie door activisten.” Volgens Agractie zijn er de afgelopen dagen verschillende voorvallen geweest waarbij vrachtwagens langdurig werden gevolgd. In Rhenen wilde Eyes on Animals „beelden maken en de boerderij betreden”, aldus Agractie.

Voorman Bart Kemp van Agractie vindt het onacceptabel dat activisten boeren volgen tijdens hun werk, bij boerderijen rondhangen of stallen binnengaan. „Ze komen in het donker, je kent ze niet. Een boer voelt zich daardoor geïntimideerd. Het is een inbreuk op onze privacy. Het is net zoiets als dat wij iemand in de stad die zijn hond uitlaat gaan nalopen tot bij zijn voordeur en dan proberen om binnen foto’s te maken van de plek waar die hond verblijft.”

Hij roept zijn collega’s op verdachte situaties bij de politie te melden en „geen eigenrecht toe te passen omdat dit gebruikt wordt om de sector in een negatief daglicht te zetten.”

Schrik

Madelaine Looije van Eyes on Animals heeft vrijdag de schrik nog in de benen. „Gisteravond gingen we weer op pad, maar we waren echt een beetje bang. Dit hebben we nog nooit meegemaakt. We hebben in ieder geval geleerd dat we de autodeur op slot moeten houden.”

Looije begrijpt dat boeren boos kunnen worden als er onverwachts mensen bij hen op de stoep staan die komen kijken hoe ze met hun dieren omgaan. „Maar deze reactie was totaal buiten proportie. De mannen deden alsof we terroristen waren. Wij deden gewoon ons werk, op een nette manier. We hebben onszelf voorgesteld en toestemming gevraagd om te komen kijken, we zijn niet op het erf van de boerderij geweest.”

Bart Kemp zegt desgevraagd dat boeren niets te verbergen hebben. „Maar vraag het vooraf als je langs wilt komen of mee wilt gaan met een transport. Dat is volgens mij de normale weg. Ik weet zeker dat negen van de tien boeren zeggen dat je welkom bent.”

Onaangekondigd

Volgens Looije doet Eyes on Animals zowel aangekondigde als onaangekondigde inspecties. „Dat laatste is nodig om een representatief beeld te krijgen. Maar als we een veetransporteur volgen, laten we ons snel zien en proberen we in contact te komen om uit te leggen wat we doen.”

Looije betreurt het incident van dinsdag „enorm.” „Het had niet zo groot hoeven worden. De boeren denken dat wij extremisten zijn. Ze weten niet dat wij samenwerken met grote partijen in de keten, zoals de vleesverwerkers Vion en Compaxo, en transportbedrijven.”

Hoewel Looije benadruk dat haar organisatie „netjes” is, toont de website van Eyes on Animals verschillende filmpjes die zonder toestemming zijn gemaakt. Volgens Looije gaat dat om „ernstige misstanden” waarmee de activisten vaak onverwacht werden geconfronteerd. „We zien zoiets bijvoorbeeld door een openstaande staldeur of in een veewagen, terwijl we een terrein oplopen om ons te melden. Dan vinden we dat we dat mogen vastleggen.”