De Egyptische student Patrick Zaki wordt op 7 februari 2020 gearresteerd op de luchthaven van Caïro. Hij is op dat moment postdoctoraal student in Bologna en gaat terug naar Egypte voor familiebezoek. Sindsdien zit Zaki in voorlopige hechtenis. Zijn voorarrest is tenminste twintig keer verlengd. Egypte klaagt Zaki onder andere aan wegens het in gevaar brengen van de nationale veiligheid, het verspreiden van vals nieuws en het aanzetten tot terrorisme.

Volgens Zaki’s advocaat gaat het in het bijzonder om een artikel dat Zaki op Daraj, een onafhankelijk pan-Arabische nieuwssite, heeft gepubliceerd en waarin hij de vervolging van Kopten aan de kaak stelt. „Er gaat voor de christenen in Egypte geen maand voorbij zonder acht tot tien verontrustende incidenten, van pogingen om hen naar Boven-Egypte te verplaatsen tot ontvoeringen, de sluiting van een kerk, of bomaanslagen en de moord op een christen”, begon Zaki het bewuste artikel. Zaki zou tijdens zijn gevangenschap zijn gemarteld, hetgeen de Egyptische autoriteiten ontkennen.

De detentie van Zaki heeft van meet af aan de publieke opinie in zijn greep gehouden, met name in Italië. Achttien Italiaanse steden hebben de afgelopen jaren de student het ereburgerschap verleend, waaronder Milaan en Bologna. Afgelopen zomer verleende het Italiaanse parlement Zaki de Italiaanse nationaliteit. Ook buiten Italië nam de druk toe. Een jaar geleden nam het Europees Parlement een resolutie aan waarin het Egypte „oproept tot de onmiddellijke en onvoorwaardelijke vrijlating van Patrick Zaki en de intrekking van alle aanklachten tegen hem.” Zijn detentie werd omschreven als een „bedreiging” voor de fundamentele waarden van de Europese Unie.

De aandacht voor Zaki in Italië heeft ook van doen met de dood van Giulio Regeni, een Italiaanse promovendus in Caïro vijf jaar geleden. Regeni deed onderzoek naar onafhankelijke Egyptische vakbonden aan de Amerikaanse Universiteit van Caïro en werd op 3 februari 2016 levenloos gevonden in de buurt van een gevangenis van de Egyptische inlichtingendienst. De student was gemarteld. De dood leidde tot een verhit politiek debat over de betrokkenheid van de Egyptische regering bij de zaak en bij de daaropvolgende doofpotaffaire. De kwesties rond Regeni en Zaki hebben geleid tot sterke diplomatieke spanningen met Egypte.

„Als koptisch kind mocht Patrick niet voetballen. Ik denk dat hij daarom zo’n dorst naar gerechtigheid had en steeds meer betrokken raakte bij de strijd voor mensenrechten”, zei Zaki’s moeder dinsdag tegen dagblad Corriere della Sera. De krant is bij de familie op bezoek geweest en schrijft dat op de schoorsteen de ingelijste foto’s staan van Patrick Zaki en zijn zus met ertussen twee kruisbeelden.

Een Egyptische rechtbank heeft dinsdag de vrijlating bevolen van Patrick Zaki. Hij is daarmee nog niet vrijgesproken. De volgende rechtszaak is in februari. Mario Draghi, de Italiaanse premier, reageerde verheugd op de vrijlating van Zaki. „Eerste doel bereikt: Patrick Zaki zit niet langer in de gevangenis”, twitterde Luigi Di Maio, de Italiaanse minister van Buitenlandse Zaken.