In Oostenrijk en delen van Duitsland is het sinds maandag praktijk. En ook in Nederland hangt de optie van een zogeheten 2G-systeem boven de markt. In hoeverre heeft zo’n maatregel nut? Twee epidemiologen reageren.
Gevaccineerd of genezen. Dat is in het 2G-systeem de enige mogelijkheid voor mensen om een coronapas te bemachtigen. Een negatieve test levert dan –in tegenstelling tot de huidige situatie– geen groen vinkje meer op in de CoronaCheckapp. Of het in Nederland zo ver komt, is nog maar de vraag. Ondenkbaar is zo’n systeem echter zeker niet. Mochten de coronacijfers uit de hand lopen, dan verdient de 2G-regel de voorkeur boven het sluiten van bijvoorbeeld de horeca, gaven premier Rutte en minister De Jonge (Volksgezondheid) aan tijdens de laatste persconferentie.
De Leidse epidemioloog prof. Frits Rosendaal ziet wel wat in een dergelijk systeem. Volgens hem zou het twee problemen oplossen. „In het huidige 3G-systeem –gevaccineerd, genezen of getest– kan een persoon besmet raken tussen het moment van testen en het binnengaan van bijvoorbeeld een restaurant”, legt hij uit. „Iemand kan het virus dan verspreiden. Ook is er altijd een kans dat een negatief geteste persoon toch besmet blijkt.”
Tegelijkertijd is een 2G-systeem niet waterdicht, benadrukt Rosendaal. „Een gevaccineerde die besmet blijkt, houdt momenteel zijn groene vinkje. Onbegrijpelijk, want hij of zij kan het virus dan gewoon verspreiden.” Om het risico van overdracht verder te beperken, zou het volgens hem logisch zijn op drukke plaatsen ook van gevaccineerden een negatieve test te vragen. „Dat is praktisch gezien lastig. Maar als je risico’s wilt uitbannen, zou zo’n regel effectief zijn.”
Isoleren
Een 2G-systeem is fundamenteel anders dan een 3G-systeem, zegt de Utrechtse epidemioloog Patricia Bruijning. „De 3G-regel probeert verspreiding tegen te gaan. De 2G-regel wil echter besmetting bij ongevaccineerden voorkomen. Het is namelijk bekend dat die groep na infectie vaker in het ziekenhuis terechtkomt. Als veel ongevaccineerden besmet raken, kan de druk op de zorg te hard toenemen. Door personen die niet zijn ingeënt te isoleren van grote groepen mensen, wil het 2G-systeem overbelasting van de zorg voorkomen.”
Dat de 2G-regel effect zal hebben als die ook daadwerkelijk wordt gehandhaafd, is volgens beide epidemiologen aannemelijk. Maar het is gissen hoe groot die winst zal zijn, zeggen Bruijning en Rosendaal. „Als losse maatregel zal 2G het verschil niet maken”, legt laatstgenoemde uit. „Het gaat altijd om het hele plaatje. En als deel van een totaalpakket kan 2G zeker helpen.”
Een 2G-systeem voert de druk op ongevaccineerden op, erkennen beide epidemiologen. Zo’n regel is een vorm van vaccinatiedrang, zegt Rosendaal. „Maar is dat erg? Ik denk van niet. Het staat iedereen vrij om wel of geen prik te halen. Maar zo’n individuele keuze heeft gevolgen voor het collectief. Omdat corona iedereen aangaat, vind ik het niet buitenproportioneel dat een maatregel tegen corona ongevaccineerden extra raakt.”
Pijn
Een criterium dat de overheid volgens Bruijning in ogenschouw moet nemen is de doelmatigheid van een maatregel. „Lost die een probleem efficiënt op, terwijl zo min mogelijk mensen daardoor worden geraakt? Geredeneerd vanuit dat criterium scoort het 2G-systeem waarschijnlijk beter dan maatregelen die de hele samenleving treffen.”
Elke verzwaring van het maatregelenpakket zal pijn doen bij een bepaalde groep, zegt Bruijning. „Ofwel bij ongevaccineerden, omdat zij extra worden beperkt. Ofwel bij gevaccineerden, omdat zij dingen niet meer kunnen die wel mogelijk waren geweest als iedereen zich had geprikt. Wat het kabinet ook beslist, bij verdere maatregelen zal polarisatie en wederzijds onbegrip niet meer te voorkomen zijn.”
