Hoe Russische huurling steeds vaker actief is in Afrika
Voor de huurlingen van de Russische paramilitaire organisatie Wagner Groep is Afrika allang geen onbekend terrein meer. De Russen zijn de laatste jaren al in negen landen van het continent actief (geweest): van Libië tot Mozambique. Nu lijkt Mali zich daarbij te gaan voegen. Persbureau Reuters meldde deze week dat de Malinese autoriteiten op het punt staan een contract te ondertekenen met de Wagner Groep. Het West-Afrikaanse land zou zo’n duizend Russische huurlingen willen inzetten, tegen een tarief van een slordige 10 miljoen euro per maand.
Oud-kolonisator Frankrijk reageerde direct als door een wesp gestoken op het bericht. Dat kon niet verbazen: het Franse leger voert samen met zijn partners al jarenlang strijd in Mali en de buurlanden tegen jihadistische bewegingen. Inzet van Russische huurlingen is „zorgwekkend, tegenstrijdig en inconsistent met alles wat is ondernomen en ondernomen moet worden om de Sahellanden te ondersteunen”, reageerde de Franse minister van Defensie, Florence Parly.
Parly’s collega van Buitenlandse Zaken, Jean-Yves Le Drian, waarschuwde dat Wagnermilities in landen als Syrië en de Centraal-Afrikaanse Republiek bepaald geen schoon blazoen hebben op het gebied van mensenrechten. Inzet van de organisatie is „onverenigbaar met onze aanwezigheid”, dreigde hij. Ofwel: zij erin, wij eruit. De Franse president Emmanuel Macron kondigde eerder dit jaar aan de Franse inzet in Mali en de buurlanden vanaf 2022 te willen terugschroeven, maar van algehele terugtrekking zou geen sprake zijn. De bedoeling was bovendien dat partners juist extra troepen zouden gaan inzetten.
Die partners zitten echter al evenmin op gerommel met Russische huurlingen te wachten. De Duitse minister van Defensie, Annegret Kramp-Karrenbauer, schreef deze week op Twitter dat mogelijke inzet van Wagner haaks staat „op alles wat Duitsland, Frankrijk, de EU en de Verenigde Naties sinds acht jaar in Mali hebben gedaan.” Ook zij stelde blijvende presentie van Duitse troepen in Mali ter discussie.
De Malinese autoriteiten zetten met hun flirt met Wagner dus het nodige op het spel. Mogelijk spelen ze partijen tegen elkaar uit, teneinde juist steun te verwerven om hun interim-bewind langer voort te zetten. Het huidige bewind is namelijk het resultaat van een interne regeringscoup in mei, na al een eerdere coup, en westerse partners wachten op democratische verkiezingen. Het lijkt er echter op dat het interim-bewind de tussenfase graag nog even rekt.
Tegelijk is onmiskenbaar waar dat er warme banden bestaan tussen de Malinese overgangsregering en Moskou. Daarbij kunnen ze terugvallen op steun van de bevolking. Een woordvoerder van het Malinese ministerie van Buitenlandse Zaken gaf deze week onomwonden aan dat de „publieke opinie ten gunste van meer samenwerking met Rusland is.” Voor veel Malinezen hebben de Fransen afgedaan.
Mocht Mali inderdaad overgaan tot samenwerking met Wagner, dan zet de Russische opmars op het Afrikaanse continent daarmee stevig door. Wagner valt als min of meer private onderneming weliswaar niet onder direct gezag van het Kremlin, maar niemand twijfelt aan de nauwe banden tussen beide. Langs officiële weg tekende Moskou deze zomer bovendien militaire overeenkomsten met Nigeria en Ethiopië.