In Gdansk, een havenstad in het noorden van Polen, heeft de gemeente iets bedacht op het zwerfvuil dat de rivier en de kanalen in de stad ontsiert. Je mag er gratis kajakken, mits je het water ontdoet van ronddrijvend afval.

Ik besloot de proef op de som te nemen. Bij de jachthaven werd ik enthousiast verwelkomd door een van de initiatiefnemers, Julia. Ze pakte een zak en een grijper, en samen stapten we de kajak in.

In het eerste uur bleek al dat de actie succes heeft. Tot Julia’s positieve verrassing vonden we nauwelijks zwerfvuil. Maar even later, in het riet even buiten de binnenstad, konden we ons hart ophalen. Tussen de planten dreven petflessen, lege bierblikjes, plastic zakjes en stukken piepschuim. We vonden zelfs een intacte ballon met confetti erin.

De pandemie brengt haar eigen afval met zich mee, zo bleek. We vonden tientallen mondkapjes en een aantal medische handschoenen.

Enthousiast

Ondanks de smerigheid werden we enthousiast. Het ritmisch de armen bewegen, je in het zweet peddelen, en ondertussen speuren naar alles wat niet thuishoort in de rivier, bleek aangenaam tijdverdrijf.

Omdat de rivier nu eenmaal in de zee uitmondt, besloot ik ook het strand aan een inspectie te onderwerpen. Dat deed ik met fotografe Ela, die dagelijks bij het ochtendkrieken een wandeling maakt nabij haar geliefde badplaats Sopot – een soort Scheveningen, maar dan kleiner.

Op het eerste gezicht leek het zand schoon, maar Ela moedigde me aan beter te kijken. Toen zag ik het ook: overal liggen doppen! Bierdoppen, flessendoppen, in alle soorten en maten. Prachtig ontworpen en in felle kleuren.

Ela pakte de doppen op, legde ze in het zand, fotografeerde ze, en stopte ze vervolgens in haar zak. Ze is van plan de foto’s te publiceren en te sturen naar producenten van bier of frisdrank. Niet alleen de consument heeft een verantwoordelijkheid, vindt ze, maar ook de producent. Welke wereld laat je achter voor de volgende generatie?

Geluich

Opnieuw kreeg ik er lol in. Bij elke dop barstten we in gejuich uit. We ontmoetten André, een gepensioneerde man die met zijn metaaldetector op het strand wandelde. Het piepsignaal ging regelmatig af, vertelde hij ons. En dan niet vanwege munten, waarvoor hij gekomen was, maar vanwege de metalen bierdoppen die mensen achteloos in het zand laten vallen – en er vervolgens honderd jaar blijven liggen.

Toch deelde hij ons plezier. Een prettige lichamelijke inspanning, terwijl je ondertussen op zoek bent naar schatten. En na afloop is de wereld weer een beetje schoner.