De AIVD maakt zich zorgen over rechts-extremisten. Die mengen zich in het publiek bij straatprotesten tegen het coronabeleid. Of ze strooien online „zeer gewelddadige” propaganda rond, meldde de AIVD donderdag in het jaarverslag. Ook delen sommige extremisten survivalkennis en wapenhandleidingen.

De dienst waarschuwt voor het rechts-extremistische, zogenoemde alt-right gedachtengoed. „Dat is een mengelmoes van complottheorieën, opvattingen over blanke suprematie (overheersing, JV), en fascistische, nationaalsocialistische en conservatief-christelijke denkbeelden.”

Die passage doet in orthodox-christelijke kring de wenkbrauwen fronsen. „Het voelt vreemd dat ons gedachtengoed in dezelfde zin genoemd wordt met extremistische en racistische bewegingen”, schreef SGP-jongeren op Twitter.

„De AIVD heeft echt geen interesse in Nederlanders enkel vanwege hun conservatief-christelijke ideeën of levensstijl”, benadrukt AIVD-baas Erik Akerboom vrijdag desgevraagd.

Kunt u zich iets voorstellen bij de wrevel van SGP-jongeren?

„Ja. Ik wil die wrevel graag wegnemen. Conservatieve christenen, maar ook orthodoxe moslims, mogen hun geloof belijden en beleven hoe ze willen. Mits ze zich aan de wet houden. Waar het ons om gaat is dat enkele honderden rechts-extremisten er een mengelmoes van ideeën op nahouden zoals fascistische, racistische en soms conservatief-christelijke denkbeelden. Die mix is zorgelijk en kan een voedingsbodem zijn voor geweld.”

Welke conservatief-christelijke denkbeelden heeft u op het oog?

„Klassieke opvattingen over de man-vrouwverhoudingen, waarbij vader het familiehoofd is en het inkomen vergaart en moeder zorgt voor het huishouden en de kinderen. Ook kun je denken aan het strikt uitleggen van heilige geschriften wat betreft kledingvoorschriften. Verder hechten conservatieve christenen aan het in stand houden van christelijke feestdagen. Nogmaals: de AIVD houdt mensen puur om die opvattingen niet in de gaten. Wel signaleren we dat deze conservatief-christelijke denkbeelden leven onder diverse rechts-extremisten. Ze willen als het ware terug naar de jaren vijftig. Ze combineren conservatief-christelijke denkbeelden onder meer met racistische dan wel antisemitische omvolkingstheorieën en willen in Nederland alleen plek voor het blanke ras. Ook zaaien ze haat tegen de in hun ogen linkse overheid, pers en filmindustrie.”

Zijn orthodoxe christenen extra vatbaar voor rechts-extremisme?

„Ik heb geen aanleiding om dat te denken.”

Hoe moet de maatschappij zich te weer stellen tegen het kennelijk groeiende rechts-extremisme?

„Het is belangrijk dat ouders en bijvoorbeeld trainers op sportverenigingen of docenten op school tegenspraak bieden aan kwetsbare jongeren met rechts-extremistische ideeën. Deze week hoorde ik dat wetenschappers zich niet durfden uitlaten over rechts-extremisme, uit angst voor represailles. Dan breekt mijn klomp, die huiver bij experts om zich in het publiek uit te laten over rechtsextremisme vind ik zorgelijk.”