De Zweedse overheid heeft zoveel vertrouwen in hun experts, dat ze voorlopig nog durft vast te houden aan een andere corona-aanpak dan de rest van Europa. Alle ogen zijn gericht op het Zweedse agentschap voor volksgezondheid, Folkhälsomyndigheten.

De directeur-generaal van het agentschap, Johan Carlson, deed woensdag tijdens een persconferentie opnieuw een beroep op de eigen verantwoordelijkheid van zijn landsgenoten. Houd afstand; vermijd grotere bijeenkomsten, was de boodschap. In het land zijn alleen publieke evenementen met meer dan vijftig personen verboden.

Anders Tegnell, hoofdepidemioloog van Folkhälsomyndigheten, weigert volgens Zweedse media in paniek te raken terwijl hij het aantal doden en besmettingen in Zweden ziet toenemen. Ondertussen ligt het aantal coronagevallen in het land rond de 5000; meer dan 200 mensen zijn overleden aan de gevolgen van het virus.

De expertise en positie van Tegnell leidt er onder meer toe dat de Zweedse regering besluit om geen andere koers te gaan varen. De epidemioloog zegt te begrijpen dat voornamelijk hij verantwoordelijk zal worden gehouden als het land in een rampscenario terechtkomt. Toch breekt hij niet onder die druk om een –intelligente– lockdown af te kondigen. „Ongeacht wat we doen”, zegt Tegnell kijkend naar de draconische maatregelen in de rest van Europese Unie, „zou het me niet verbazen als we allemaal op dezelfde manier eindigen.”

Een ander aspect dat meespeelt in de visie van de epidemioloog is dat de helft van de huishoudens in Zweden bestaat uit één persoon. Het gevaar dat jongere en oudere familieleden elkaar besmetten, zoals in Italië, is veel kleiner. Daarnaast zou het sluiten van scholen en kinderdagverblijven desastreus zijn, omdat Zweden bijna geen thuiswerkende ouders kent. In de medische sector zou dat tot grote problemen leiden, aldus Tegnell.

Offeren

Maar niet iedereen in Zweden is het met de hoofdepidemioloog van het agentschap voor volksgezondheid eens. Zo schreven vorige week meer dan 2000 Zweedse wetenschappers een brief aan de overheid waarin ze de visie van het agentschap in twijfel trokken. Hoeveel levens zijn ze bereid op te offeren om maar niet op slot te hoeven, vroeg Joacim Rocklov, hoogleraar epidemiologie aan de universiteit van Umea, zich af. In plaats van op slot te gaan om de verspreiding van het virus tegen te gaan, wil Zweden meer testen uitvoeren. De regering gaf dinsdag het agentschap de opdracht om „snel een nationale strategie te ontwikkelen om het testen op Covid-19 uit te breiden”, zei vicepremier Isabella Lovin.

Drie weken geleden was Zweden niet het enige Europese land dat de strategie aanhield om het virus langzaam te laten verspreiden, zonder overbelasting van de gezondheidszorg én zonder draconische maatregelen. Ook Nederland en het Verenigd Koninkrijk hielden die strategie in eerste instantie aan. Toch besloten die twee landen –Nederland op zondag 15 maart, het Verenigd Koninkrijk een dag later– vanwege het toenemende aantal coronagevallen de koers te veranderen.

Ook onder de Zweden begint het besef te groeien dat het land in Europa compleet alleen staat in zijn maatregelen. Orla Vigso, hoogleraar crisiscommunicatie aan de universiteit van Göteborg, zei maandag tegenover de Britse krant The Guardian dat „mensen beginnen te vragen: zijn anderen dom en paranoïde? Of doet Zweden het verkeerd?”