„Ik kon maar nauwelijks naar de beelden blijven kijken”, zegt de 71-jarige Nel Pluym na afloop van de première van ”Unplanned”. Ruim duizend mensen woonden woensdagavond in de Basiliek in Veenendaal de eerste vertoning van de prolifefilm bij.
Ademloos kijken bezoekers naar de beelden. Zoals tijdens de scène waarin Abby Johnson, oud-directeur van een abortusklink, moet invallen bij een ingreep en ze met eigen ogen ziet hoe een abortus zich voltrekt. De echobeelden laten zien hoe de foetus zich verzet tegen de zuigcurettage. Het kind verdwijnt. Een lege baarmoeder blijft achter. Bij het zien van deze gruwelijke beelden wenden sommige kijkers hun hoofden af of ze grijpen naar een zakdoek. Voor sommige bezoekers wordt het te veel. Zij verlaten de zaal en worden in de foyer opgevangen door mensen van Er is Hulp, de hulpverleningsafdeling van prolifeorganisatie Schreeuw om Leven.
De film over het verhaal van de Amerikaanse Abby Johnson staat als schokkend te boek. De beelden deden dit voorjaar in de Verenigde Staten al veel stof opwaaien. De film zou een polariserende werking hebben. Mensen die tegen abortus zijn, zien de beelden als openbaring van alles wat er achter de deuren van een abortuskliniek gebeurt. De proabortusbeweging veroordeelt de film als propaganda.
Het beeldverhaal laat zien wat Johnson meemaakt in de acht jaar dat ze werkt in de abortuskliniek van Planned Parenthood in Bryan, Texas. Ze klimt op tot directeur van de kliniek, maar komt tot inkeer als ze ziet wat er tijdens een abortusingreep daadwerkelijk gebeurt. Ze neemt ontslag en ze helpt nu onder meer werknemers die niet langer in een abortuskliniek willen werken aan een nieuwe baan.
Pluimage
Mensen van allerlei pluimage, maar vrijwel allemaal christenen, bezoeken de avond. „Het is vreselijk om te zien hoe zwangere vrouwen met een korting op het tarief van een abortus worden overgehaald om het kind te laten weghalen”, zegt Jan van den Brink na afloop van de film. De 59-jarige verpleegkundige ziet de film niet als propaganda. „Als prolifebeweging zijn wij in de minderheid. Ik zou het liever reclame voor de goede zaak willen noemen.”
Hoewel de film „heftige” beelden bevat, zal Catharine Waterman (30) ”Unplanned” zeker bij anderen aanbevelen. „Zodat mensen ervan doordrongen raken dat er gebed nodig is. Voor de baby’s, maar ook voor de artsen in abortusklinieken.” De film is volgens haar een krachtig voorbeeld van hoe zelfs de directeur van een kliniek van inzicht kan veranderen.
In het publiek bevinden zich ook kinderen. Sija van de Pol (43) kijkt samen met haar dochter Mirthe van 13 naar de film. „Ik weet niet goed voor wie het heftiger is”, aarzelt de moeder. „Want als moeder wil je je handen voor de ogen van je kind houden. Maar soms moeten dingen gezien worden, ook al zijn ze indringend.” Mirthe hield twee jaar geleden een spreekbeurt over abortus. Ze liet onder meer een kunststof foetus zien. „Ik hoop dat mijn klasgenoten later aan mijn woorden denken”, zegt het meisje.
„Bizar”, noemt student David Geurtsen (23) de scène in de film waarin Johnson in de kliniek een zwangerschapsfeestje met haar collega’s viert. „Hoe is dat mogelijk nadat je net veertig abortussen hebt uitgevoerd?” ”Unplanned” laat zien hoe normaal de abortuspraktijk geworden is, zegt Geurtsen. „Zo normaal alsof je een auto of een ijsje koopt.” De film motiveert hem om mee te gaan lopen met de jaarlijkse Mars voor het Leven.
De bewakers die waren ingehuurd om eventuele protesten in goede banen te leiden, schudden Kees van Helden, directeur van Schreeuw om Leven, na afloop de hand. „We zijn blij dat we niet in actie hoefden te komen”, geven ze toe. Van Heldens stichting was een van de organisaties die ”Unplanned” naar Nederland haalde. Hij noemt de opkomst grandioos. „En ik ben dankbaar dat er niet werd gedemonstreerd.”
Hulpverleners
De film laat iets zien van waar wij 24 uur per dag mee bezig zijn, zegt Van Helden. „Het was voor veel mensen een pittige film. Diverse bezoekers gingen met de hulpverleners in gesprek. En verschillende mensen kwamen bij mij met de vraag: Wat kan ik doen? Mensen willen in actie komen, bijvoorbeeld tijdens de Mars voor het Leven op 16 november.”
De film is de komende tijd te zien in verschillende bioscopen door heel Nederland. Van Helden verwacht dat komend weekend de data op de website unplanned.nl worden bekendgemaakt.