Ruim veertig Afrikaanse presidenten en premiers luisterden woensdag in Sotsji geboeid naar de Russische president Vladimir Poetin. „Afrikaanse landen zijn in toenemende mate aantrekkelijk voor Russische bedrijven”, meldde hij. Voor de Afrikaanse leiders is de top interessant: Rusland zou wat anders te bieden hebben dan de „koloniale” relaties die Afrikaanse landen hebben met het Westen.

De Rusland-Afrikatop is onderdeel van een soort charmeoffensief van Poetin op het Afrikaanse continent, bedoeld om Ruslands economische positie daar te verbeteren. Hoewel Rusland een dwerg is in het geopolitieke en economische landschap van Afrika, wil het Kremlin graag concurreren met andere mogendheden. China handelt voor zo’n tweehonderd miljard dollar per jaar met Afrika, en de EU doet dat zelfs voor driehonderd miljard.

In zijn openingsspeech riep Poetin de Afrikaanse leiders op om de handel met Rusland de komende vier tot vijf jaar te verdubbelen. „Die handel is de afgelopen vijf jaar verdubbeld en heeft nu een waarde van twintig miljard dollar. Iemand noemde dat een prima getal, maar ik vind dat veel te weinig”, aldus Poetin. „Vooral als we bedenken dat Egypte alleen al goed is voor veertig procent van die twintig miljard.”

Rusland levert voornamelijk tanks, vliegtuigen en geweren aan meer dan dertig Afrikaanse regeringen en is militair actief in minstens vier Afrikaanse landen.

Tijdens de top werd vooral over andere economische sectoren gesproken: landbouw, nucleaire energie en onderwijs. Ruim 17.000 Afrikanen studeren in Rusland waarvan zo’n vierduizend via een beurs, op kosten van de Russische regering. Vele anderen worden gesponsord door Russische bedrijven.

Pragmatisme

Aan de vooravond van de top liet Poetin ook nog eens weten twintig miljard dollar aan schulden kwijt te schelden die zijn gemaakt in de Sovjettijd. „Dat was niet alleen een teken van generositeit, maar ook een daad van pragmatisme”, lichtte Poetin toe, „want veel Afrikaanse staten zijn niet in staat om de rente op deze leningen te betalen.”

De banden met Afrika gaan terug tot de tijd van de Koude Oorlog. De Sovjet-Unie had de sympathie van veel Afrikaanse leiders en dat galmt in de huidige relaties nog na. Rusland profiteert van het feit dat het geen koloniaal verleden heeft in Afrika.

Intussen is de Russische benadering een stuk pragmatischer. Met een groeiende Afrikaanse middenklasse is daar wat te halen. En voor Rusland, dat lijdt onder sancties en economische achteruitgang, zijn die inkomsten welkom.