Criminelen wassen hun geld wit op de vastgoedmarkt. Nieuwe bedrijven zijn vaak een dekmantel voor duistere activiteiten. Coffeeshops met banden met zware misdadigers worden ongemoeid gelaten. Zo meldt het rapport waar de Telegraaf woensdag als eerste over publiceerde.

Is Amsterdam uitgegroeid tot de maffiastad van Nederland?

Raadslid Boomsma (CDA): „Je moet helaas constateren dat de drugsmaffia Amsterdam in zijn greep heeft. Criminelen vermoorden elkaar op straat met oorlogswapens. Zo wordt de straat een wetteloze jungle. De drugscriminaliteit ondermijnt onze rechtsstaat. Dat is volstrekt onacceptabel en buitengewoon zorgelijk. We moeten alles op alles zetten om Amsterdam te bevrijden uit de klauwen van de maffia. Ja, dat zijn stoere woorden. Maar ik wil ook daden. Er moet meer mankracht komen voor bijvoorbeeld recherche-onderzoek naar verdachte vastgoedtransacties en bedrijven.”

Raadslid Don Ceder (ChristenUnie): „Amsterdam is de drugshoofdstad van Nederland. Dat baart me zorgen. Het is al langer bekend dat ondermijning in Amsterdam volop speelt. Kennelijk kunnen we daar geen grip op krijgen. Het probleem lijkt steeds groter te worden. Samen met de landelijke overheid moeten we een vuist maken tegen drugscriminaliteit.”

Lees ook

Politiebond: zet 500 mensen op drugsprobleem

Stevige grip

De drugsmaffia lijkt stevige grip te hebben op de vastgoedmarkt in de hoofdstad. Een kwart van de huizen wordt in Amsterdam gekocht zonder geleend geld. Kopers rekenen soms zes ton cash af, zo meldt het rapport, dat woensdag officieel is gepresenteerd.

Hoe beoordeelt u dat soort cijfers?

Boomsma: „De strijd tegen witwassen van crimineel geld moet absoluut prioriteit hebben. De overheid dient ervoor te zorgen dat regels worden gehandhaafd. Experts moeten goede instrumenten hebben om verdachte transacties en situaties te onderzoeken. Wat is er aan de hand met een winkel waarop iedere twee maanden een ander logo staat en waar geen kip komt? Fungeert zo’n winkel als dekmantel voor criminele activiteiten? De gewone Amsterdammer is door witwaspraktijken de dupe en wordt de markt uitgeprezen. Die Amsterdammers hebben geen tonnen cash klaar liggen en staan bij het kopen van een huis met 5-0 achter.”

Ceder: „Van belang is samenwerking tussen diverse overheidsinstanties om witwaspraktijken op te sporen. Daar zijn wat mij betreft meer instrumenten voor nodig. De landelijke politiek moet dat mogelijk maken. Als bijvoorbeeld banken, notarissen of advocaten geen goed gevoel hebben bij een geldtransactie moeten ze op een of andere manier in actie komen. Sneller en effectiever dan nu. Anders blijven de grote criminelen al gauw buiten schot.”

Feestjes

In Amsterdam, meldt het rapport, jagen de stedelingen er jaarlijks voor 75 miljoen euro aan drugs (zoals cocaïne) door. Bijvoorbeeld tijdens festivals, maar ook op feestjes op de Zuidas, het Amsterdamse zakencentrum. Beide Amsterdamse raadsleden maken zich daar grote zorgen over.

CDA’er Boomsma: „Mensen die in het uitgaansleven drugspillen slikken, moeten zich realiseren dat ze illegaal bezig zijn. Ik heb er in de Amsterdamse gemeenteraad al vaker voor gepleit om een grootschalige publiekscampagne op te zetten die waarschuwt tegen drugsgebruik. Festivalgangers die xtc-pillen slikken, kunnen hun handen niet in onschuld wassen. Ze spekken de kas van gewelddadige criminele bendes. Ze creëren een klimaat waarin drugsmaffia greep krijgt op vastgoed in de stad.”

Ceder: „Het drugsgebruik blijft in Amsterdam zwaar onderbelicht. Dat Amsterdammers jaarlijks voor 75 miljoen euro harddrugs opsnuiven kan niet en mag niet. Bij drugs denken we aan mensen in stegen, aan lager wal geraakte types. Maar ook bankiers, advocaten en accountants vinden het normaal om ter ontspanning drugs te gebruiken. Met een ludieke actie op de Zuidas hebben we onlangs aandacht voor dit probleem gevraagd. We deelden druiven uit. Met als slogan: „Niet snuiven, maar druiven.””

Tops en Tromp zijn in hun rapport kritisch over de Belastingdienst. Die lijkt coffeeshops, die veelal banden hebben met criminelen, geen strobreed in de weg te leggen.

Boomsma: „Ik ben nog niet zo lang geleden geschrokken van een opmerking van de Amsterdamse ombudsman Arre Zuurmond die onderzoek deed naar ondermijning. Iemand van de Belastingdienst zou tegen hem gezegd hebben: „We controleren niet in het gebied rond het Leidseplein (uitgaansgebied in Amsterdam, JV), want we beschikken niet over kogelwerende vesten.” Dus kennelijk is de Belastingdienst bang. De dienst ontkende later dat zoiets gezegd is, maar ik neem aan dat de ombudsman zo’n uitspraak niet uit zijn duim zuigt. Als de Belastingdienst ergens niet durft te komen, mag de conclusie nooit zijn: We laten dat terrein maar ongemoeid. De reactie moet dan zijn: We vervijfvoudigen onze inspanningen en vegen de stad schoon. De Belastingdienst zou samen met opsporingsinstanties zwart en crimineel geld moeten confisqueren.”

Ceder: „Ik heb geen signalen gekregen dat medewerkers van de Belastingdienst daadwerkelijk worden bedreigd. Maar daarmee kan dat nog wel het geval zijn. Ik zou het schokkend vinden. Ik weet dat de Belastingdienst terughoudend kan zijn met het verstrekken van gegevens aan andere instanties. Zoiets speelt ook in een affaire rond de kinderopvangtoeslag. Wat mij betreft heeft de Belastingdienst zeker een signaalfunctie. Die moet zo nodig de rode vlag hijsen. Om zo ondermijning te bestrijden en de grote criminele jongens op te sporen.”

Lees ook

„Drugsmaffia heeft in Amsterdam haast vrij spel”

Tralies

Zorgelijk is dat jongeren in Amsterdamse wijken als de Bijlmer en Nieuw-West tegen vorstelijke beloningen hand- en spandiensten verlenen voor drugsbendes, constateren de onderzoekers Tromp en Tops.

Hoe de jongeren weg te houden van criminele organisaties?

Boomsma: „We moeten proberen jongeren te bereiken voordat ze het drugscircuit in worden gezogen. Rolmodellen zijn van groot belang. Mensen die op een fatsoenlijke manier succes behalen. Ook omgekeerde rolmodellen zijn nuttig. Dat zijn criminelen die vertellen dat je er een enorme prijs voor betaalt als je je op het criminele pad begeeft. Dat je achter de tralies komt en daar zit geen glamour aan. Dan denken jongeren wel twee keer na voordat ze gaan werken voor een drugsbende.”

Ceder: „We moeten jongeren alternatieven bieden. Vorige week nog sprak ik Amsterdamse jongeren die klaagden dat in hun buurt voorzieningen zoals een buurthuis waren verdwenen. Gevolg kan zijn dat jongeren op straat rond gaan hangen en dan aanbiedingen van criminelen krijgen. Die jongeren kunnen bezwijken voor de verleiding van flinke beloningen waar ze mooie kleren voor kunnen kopen. Wij als Amsterdammers moeten met z’n allen omzien naar dit soort kwetsbare jongeren. De kerk heeft op dat terrein ook zeker een taak.”

Kofferbak

In het linkse Amsterdam vindt „men handhaving (van wetten en regels JV) rechts en daarom wordt het verwaarloosd”, meldt het rapport.

Zit daar een kern van waarheid in?

Ceder: „Ja. Ik merk dat een groot deel van de Amsterdamse gemeenteraad drugsgebruik niet zo erg vindt. We zijn met z’n allen verontwaardigd als iemand wordt betrapt met een kofferbak vol xtc-pillen. Terwijl het kennelijk moet kunnen dat duizenden feestvierders op festivals die pillen slikken. Terwijl dat verboden is. Hoe zijn die zaken in vredesnaam met elkaar te rijmen? De overheid verliest gezag als ze de ene wet wel handhaaft en de andere niet.”

Boomsma: „Ik denk niet dat de Amsterdamse politie tegen handhaving is. Maar Amsterdam neemt traditioneel een vergoelijkende houding in tegenover drugs. Wereldwijd staat de stad bekend als een drugsmekka. Ook op het terrein van prostitutie heeft Amsterdam die naam. Amsterdam heeft zijn eigen regels rond het bezit van drugspillen. In Nederland geldt dat het OM je kan vervolgen als je meer dan drie pillen in bezit hebt, in Amsterdam ligt die grens bij vijf pillen. Wat is dat voor flauwekul?”